Yangın ve Güvenlik Dergisi 231. Sayı (Mayıs-Haziran 2022)

46 YANGIN ve GÜVENLİK • Mayıs-Haziran / 2022 4.2. Norveç Norveç Sivil Koruma Müdürlüğü (DSB), herhangi bir yangın ve kurtarma hizmeti operasyonuna yol açan tüm olaylar hakkında İsveç MSB'nin kendi veri tabanında top- ladığı veriler benzeri bir veri tabanında bilgi toplamaktadır. Bu istatistikler 2016-2018 dönemi için analiz edilmiştir. Norveç atık tesislerine yangın olaylarıyla ilişkili farklı atık çeşitleri, tesislerin yüksek risk gösteren farklı atık çeşit- leri, bunlarla beraber atık tesislerinde yangınları önlemek ve bunlara karşı alınan önleyici tedbirlere rağmen bu tür yangınların büyük sonuçlarını önlemek için organizasyonel ve teknik tedbirler hakkında bilgi toplamak maksadıyla bir anket dağıtıldı [20]. Anket 10 soru içeriyordu; bunların 3 tanesi yanıt verenlerin 3'e kadar alternatifi seçebileceği bir seri sabit seçenekler içeren kapalı uçlu sorular ve 7 tanesi açık uçlu, serbest metin açıklamaları yapılmasına imkân sağlayan sorulardan oluşmaktaydı. Anket toplam olarak yaklaşık 370 belirli şirkete veya atık tesisine gönderildi ve gelen 88 cevap ile ankete karşılık verme oranı %20 oldu. Norveç atık tesislerinden temsilciler, atık organizasyon- ları, sigorta şirketleri ve düzenleyici kamu kurumlarından temsilciler ile yangın önleme, yangınların ele alınması ve çevresel sonuçları hakkında sunumlar ve tartışmalar içe- ren bir toplantı yapıldı. Bu toplantıya olan geniş katılım, İsveç’te yapılan atölye çalışmalarından biraz farklıydı. Bu tür tesislerin tasarımı ve organizasyonu hakkında ilk elden bir izlenim elde etmek için iki atık tesislerinin yerinde incelemesi yapılmıştır. İlgili bilgileri toplamak için diğer paydaşlarla (söndürme sistemleri, itfaiye ve ilçedeki düzenleyici kurumlar) temas kuruldu. 5. SONUÇLAR VE TARTIŞMA 5.1. Bildirilen yangın olayları Bu bölümde, İsveç ve Norveç atık tesislerinde bildirilen yangın olayları sunulmaktadır. 2016-2018 döneminde Norveç itfaiye ve kurtarma servisi ile temas kurulan yangın sayısı 141 olmuştur. İsveç için atık tesislerinde yangın ve kurtarma operasyonu içeren yaklaşık yılda 60 yangın olayı meydana gelmiştir [18]. Anketlere İsveç atık endüstrisi temsilcilerinin verdiği yanıtlara göre, atık tesislerinde çıkan toplam yangın sayısı 2003 (14)'ten 2012'ye (46) yükselmiştir [25]. Bu artışın kısmen bir hafıza etkisinden kaynaklanmış olması, yani son zamanlarda meydana gelen yangınların yıllar önce meydana gelenlere kıyasla daha kolay hatırlan- ması ve sayıma dâhil edilmesi ihtimali de vardır. SAtık tesis- lerinde yangın çıkmasına neden olan ana faktörlerin kendi kendine tutuşma, geçmiş yangınlardan yeniden tutuşması, insan faaliyetleri (hem kasıtsız, örneğin sıcaklık içeren işler vasıtasıyla veya kasıtlı olarak kundaklama yoluyla), bunların yanında teknik ve elektriksel arızalar kaynaklı olduğu bildirilmiştir. Ayrıca birçok yangının nedeni bilin- memektedir. İsveç için, atık tesislerindeki yangınlarla ilgili istatistikler, Norveç'e göre daha ayrıntılıdır ve istatistiklere yangının tutuşma nedeni (Şekil 2) ve tutuşan atık tipi (Şekil 3) olarak iki kışımda incelenebilir. Bildirilen ateş- leme nedenleri, ana neden olarak kendi kendine tutuşmayı açıkça belirtse de, Norveç araştırmasında, “Kendi kendine tutuşma” teriminin endüstride ‘kendi kendine ısınma’ veya bataryalarda ‘ısı kaçağın’ ve aynı zamanda sürtünmenin başlattığı yangınları ifade edecek şekilde yaygın olarak kullanıldığına dikkat edilmelidir. Bu da, “kendi kendine ısınma” veya “kendi kendine tutuşma” ile başladığı bil- dirilen yangınların gerçekten de bir yangın araştırma terminolojisi bakış açısından beklenenden daha çeşitli olabileceğini düşünmemize sebep olabilir. Yine de, kendi kendine tutuşmaya yol açan kendi kendine ısınma, önemli ve sık görülen bir tutuşma kaynağı olarak kabul edilir. İlave olarak, şekilde tutuşma kaynağı olarak büyük punto ile “Unknown-Bilinmeyen” olarak gösterildiği üzere birçok durumda yangının sebebinin belirlenmesi zor olmaktadır. Burada “bilinmeyen” olarak belirtilen yangın adetlerinin esas olarak kendi kendine tutuşmaya atıf yaptığınsan şüp- helenilmektedir. ÇEVİRİ Şekil 2. 2012–2015 İsveç resmi yangın istatistiklerine dayalı olarak, atık tesislerinde meydana gelen yangınlar için tutuşturma kaynaklarının özeti [18]. Şekil 3. İsveç anketlerinden alınan tablo haline getirilmiş veri kümelerine dayalı olarak: 2013 ve 2015 yılları arasında atık tesislerinde çıkan yangınlardaki malzeme veya nesnelerin özeti [18]. Makalenin devamını gelecek sayımızda okuyabilirsiniz. Patlama Çocukların ateşle oynaması Başka bir alev Sıcak işler + kıvılcımlar Teknik hata Sürtünme Kundakçılık Isı transferi Diğer Tekrarlar Bilinmeyen Kendiliğinden tutuşma