Yangın ve Güvenlik Dergisi 231. Sayı (Mayıs-Haziran 2022)

38 YANGIN ve GÜVENLİK • Mayıs-Haziran / 2022 MAKALE Kişisel El Koruyucu Donanımların Yeniden Kullanımı M. SAFA ATA Nurol Makine İş Güvenliği Mühendisi - Çevre Sorumlusu 1. GİRİŞ K işisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korun- mayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş orga- nizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önleneme- diği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir [1]. İşletmelerde talimatlara uygun kullanılmadığında, korunmadığında maddi külfet yaratan; iş ayakkabısı, deri kaynakçı ceketi gibi kişisel koruyucu donanımların geri dönüşümleri hakkında çalışmalarımız halen sürmekte olup çalışmaları olgunlaşmış olan iş eldivenlerinin yeniden kullanılmasını sağlayan çalışmalar, işletmelere sürdürülebi- lirlik imkanı vererek maddi kazanç sağlayıp çevre kirliliğini önleyecektir. İş eldivenleri çalışanları kimyasal maddelerden, sıcak- tan, elektrik ve kesici aletlerden korumak için geliştirilmiş özel iş güvenliği ekipmanlarıdır. Operasyon bölgesinde kullanılan makine koruyucuları genelde yeterli korumayı sağlarlar ama bazı durumlarda makine koruyucularının olması veya alınan diğer önlemler çalışanların ellerini ve kollarını korumak için yeterli olmayabilir. Bu durum- larda mutlaka kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır. Çalışma sırasında çalışanların ellerinin ve kollarının korun- ması gereken tehlikeler şunlardır; Yanık, ezilme, sıyrık, kesik, delinme, kırık, uzuv kesilmesi, kimyasal tehlikeler. Tüm dünyada meydana gelen iş kazaları sonucunda en çok yaralanan vücut bölümlerinin başında eller gelir. Yapılan istatistiklere göre el yaralanması ile sonuçlanan kazaların %70’inde çalışanların iş eldiveni giymediği görül- müştür. Eldiven giydiği halde eli yaralanan çalışanların ise yetersiz, hasarlı veya işe uygun olmayan tipte iş eldiveni giydiği ortaya çıkmıştır[2]. Çevre ve maddi kayıplar çerçevesinde bakıldığında ise; işletmelerde eldivenler, çalışanlar tarafından düzgün muhafaza altına alınmamakta, ömürlerini doldurmayacak şekilde kullanılmakta ve atılan eldivenler çevre kirliliği oluşturmaktadır. Bu sebeplerden dolayı işletmede maddi kaybın önüne geçmek ve çevre kirliliğini önlemek için uygulamalar başlatılmıştır. 2. UYGULAMA İşletme içerisinde yapılan gözlemler, saha gezileri ve risk analizleri sonucunda kişisel koruyucu donanımların işletmedeki maddi kayıpları ve çevre kirliliği boyutları ele alınmış, bu sorunların ortaya çıkmasındaki kök nedenler farklı bir bakış açısıyla değerlendirilmiş ve kök nedenlerin çözümlenmesi için aksiyonlar başlatılmıştır. 2.1. Farklı Tip Eldivenlerin Denenmesi ve Kişisel Koruyucu Donanım Kullanma Eğitimleri İşletme içerisinde kullanılan eldiven markası yerine literatürdeki standartları sağlayan başka marka eldivenlerin denenmesi sağlanmış ve çalışanları bilinçlendirmek ama- cıyla kişisel koruyucu donanımların kullanımını kapsayan eğitimler düzenlenmiştir. Eğitimlerden beklenen farkında- lık sağlanamamış hem yeni eldivenlerin sarfiyatı artmış, hem de kontamine olmuş eldivenlerin çevreye verdikleri zarar devam etmiştir. 2.2. Eski Eldivenlerin Geri Alınması ve Karşılığında Yeni Eldivenlerin Verilmesi Eldiven markasının değiştirilmesi ile birlikte eldiven sarfiyatının daha da arttığı ve kontamine eldivenlerin işletme içerisinde gelişigüzel atıldığı yapılan saha gezi- lerinde gözlemlenmiştir. İşletme içerisindeki bu zafiyetin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanımların dağıtımlarında daha aktif bir rol üstlenilmiş ve kullanıla- mayacak seviyede kontamine olmuş eldivenlerin eskisinin iadesi karşılığında verilmesine karar verilmiştir. Bu karar ile birlikte eski ve kontamine eldivenlerin işletme sahası içinde oluşturduğu kirliliğin önüne geçilmiş ve çevre kirliliği konusunda farkındalık artırılmıştır.