Yangın ve Güvenlik Dergisi 230. Sayı (Nisan 2022)

59 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2022 RAPOR biliyor veya zaman zaman göz yumabiliyor. Ayrıca sadece yasaklamakla yetinilmemeli, çalışanlar sürekli olarak kontrol edilmelidir. Ateşli çalışmalar yapılacaksa gerekli önlem- ler (yanıcıların uzaklaştırılması, gaz ölçümü vb.) alındıktan sonra kontrollü şekilde yap- tırılmalıdır. Basında sık sık sabotaj sonucu meydana gelen endüstriyel yangınların çok fazla oldu- ğuna dair haberler görülmektedir. Özel- likle ekonomik kriz koşullarında işverenle- rin sigortadan para almak amacıyla kasıtlı olarak yangın çıkardığı iddiası yaygındır. Bu durumun zaman zaman gerçekleştiği doğru- dur ancak kesin bilgiler olmadığı sürece yan- gınların sabotaj olduğunu söylemek gerçek dışı olacaktır. 2019 yılındaki endüstriyel yangınlar içinde sadece 5 tanesinin sabotaj olduğunu tespit edebildik. Bu sayı tespit edilemeyenler ile birkaç katına çıkacak da olsa yangınların çoğunluğunu oluşturmayacağı muhakkaktır. Endüstriyel yangın ve patlamalarda, yangın, patlama, proses ve iş güvenliği tedbirlerinin yetersiz olmasının açık ara en önemli sebep olması ve yine dış kaynaklardan gelecek olan sabotajların da tedbir alması gereken ve önemli oranda önlenebilecek ya da en azından zararları azaltılabilecek bir güvenlik sorunu olduğu akıllardan çıka- rılmamalıdır. ÖNE ÇIKAN OLAYLAR 20 Şubat 2021’de Bursa’nın İnegöl ilçesinde bulunan mobilya fabrikasında meydana gelen buhar kazanı pat- lamasında 1 işçi hayatını kaybetmiş, 6 işçi yaralanmıştır. Flokser Tekstil fabrikasında meydana gelen yağ kazanı pat- lamasında 1 işçi hayatını kaybetmiş, 3 işçi yaralanmıştır. 9 Kasım 2021’de Çaykur fabrikasında meydana gelen kazan patlamasında ise 2 işçi hayatını kaybetmiştir. Endüstride kullanılan kazanlarla ilgili basında sık sık patlama haber- leri duymaktayız. Maalesef bu olaylarda yukarıdaki iki örnekte de olduğu gibi yıkıcı sonuçlar doğurmaktadır. Buhar kazanlarının patlama nedenlerine bakıldığında, kazanın susuz kalması, aşırı basınç artışı, korozyon olu- şumu, kullanım suyu sebebiyle ısıtma yüzeyleri ve seviye kontrol cihazları gibi güvenlik komponentlerinde oluşan kireç taşı ve akabinde arıza oluşumu sayılabilir. Bu anlamda basınçlı kapların standartlara uygun şekilde üretilmesi önem arz etmektedir. Basınçlı kapla- rın kullanım aşamasında ise, her yıl periyodik kontrol ve denetimlerinin yapılması gerekmektedir. Ayrıca kazan dai- relerinin uzmanlık eğitimlerini tamamlamış olan bir kazan görevlisi tarafından işletilmesi gereklidir. 5 Mart 2021’de Maret Et fabrikasında meydana gelen yangında 2 işçi hayatını kaybetmiştir. Ayrıca fabrikada bulunan amonyak tanklarının yangından etkilenmemesi büyük bir felaketin önüne geçmiştir. 12 Ekim 2021’de Busan fabrikasında meydana gelen patlamada 1 işçi hayatını kaybetmiş, 6 işçi yaralanmıştır. Hera Geri Dönüşüm Tesisinde 26 Ekim, 10 Kasım ve 19 Kasım 2021 tarihlerinde 3 kez yangın çıkmış ve firmanın lisansı iptal edilmiştir. Yangın ve patlamalara karşı ısrarla tedbir almayan firmalara karşı benzeri uygu- lamalar devam etmeli, cezasızlık veya caydırıcı olmayan cezalarla idare edilmemelidir. SONUÇ Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak mesleğimizin getirdiği bilgi ve tecrübe ile yangın ve patla- malar konusunda söz söyleme ihtiyacı duymaktayız. 2021 yılında meydana gelen yangın ve patlamalar şehir, firma, kayıp, fabrika türü, sektör, oluş biçimleri kategorilerinde incelenmiş ve sonuçlar Ek-1’de detaylı olarak paylaşılmıştır. Ekteki tabloda görüleceği üzere kazaların oluş sebeplerine ve firma isimlerine dair medyada bilgi eksikliği bulun- maktadır. Bu sebeple oluş sebepleri ve firma büyüklüğüne dair yeterli yorum yapılamamaktadır. Rapor araştırması yapılırken firma isimlerinin sadece %36’sının basına yansı- dığı görülmüştür. Firma isimlerinin basına yansıtılmaması akıllarda çeşitli soru işaretleri yaratmaktadır. Firma isimlerinin ticari kimliğe zarar vermesi düşünce- siyle yapılan bu davranış, firmaların konuyla ilgili önlemleri yerine getirmesinde bir engel taşıyabilmektedir. Yangın ve patlamaların yaşandığı firma büyüklükleri çeşitlilik göstermektedir. Gerek büyük endüstriyel tesislerde gerek atölye tipi üretim yapılan yerlerde yangın ve patlamalar yaşanmakta olup; ölüm, yaralanma ve büyük maddi kayıp-