Yangın ve Güvenlik Dergisi 222. Sayı (Nisan 2021)

yanginguvenlik.com.tr 40 Yangın ve Güvenlik / Nisan 2021 TEKNİK HALİL KIZILHAN ETNA Pazarlama Müdürü / Yüksek Makina Mühendisi HİDROFOR BASINCI Hm(mSS) HESAPLANMASI NASIL YAPILIR? H idrofor çıkış basıncı, hidroforun emiş kollektörüne gelen ön basınç ile hidroforun oluşturmuş olduğu basıncın toplamıdır. Türkiye’deki hidrofor sistemle- rinde genel olarak hidrofor besleme hattında atmosfere açık, hidrofor ile aynı seviyedeki su deposu kullanıldığı için, suyun ön basıncı ihmal edilebilecek seviyelerdedir. Hidrofor çıkış basın- cının tespitinde; hidroforun bulunduğu mekan ile binadaki en üst kattaki hidrofora en uzak su tüketim noktası arasındaki mesafe, kritik hat olarak adlandırılır. Bu kritik hat üzerindeki en son kullanıcıda, 10-15 mSS akma basıncı olacak şekilde hidrofor seçimi gerçekleştirilir. Bu durumda; Hm: h + ΣΔ p + 15 (mSS) Hm: Halt: Gerekli minimum hidrofor basıncı (mSS) h: Bina statik yüksekliği-kod farkı (mSS) ΣΔ p: Toplam iletim kayıpları (mSS) 15 (mSS) : İş yapacak basınç (akma basıncı) Hm ile bulunan mSS cinsinden basınç değeri, hidroforun çalışmaya başlayacağı Halt (alt basınç) noktası olarak kabul edilir. Bilindiği üzere hidroforlar bir denge tankı ile birlikte kullanılmaktadır. Bu denge tanklarında stoklanan suyun ba- sıncı Halt ile Hüst basınç arasında değişmektedir. Halt, Hüst basınç değerleri baz alınarak bir basınç şalteri vasıtasıyla hid- rofor pompalarının devreye giriş-çıkışları kontrol edilir. Hüst : Halt + 15 (mSS), üç pompalı hidroforlarda ise; Hüst : Halt + 20 (mSS) olacak şekilde ayarlanır. Tesisat toplam iletim kayıpları (SDp)’nin hesaplanma- sı, her zaman tesisata ilişkin tüm detay bilgilerine(kritik hat üzerindeki boru çap ve uzunlukları, dirsek, vana, fittings vb. armatürlerin sayısı) sahip olmayı gerektirmektedir fakat bu her zaman mümkün olmayabilir. Dolayısıyla tesisat toplam iletim kayıplarının (SDp) hesaplanmasında emniyetli, pratik bir yöntemin kullanılması uygun olacaktır. Toplam iletim ka- yıplarının (SDp) pratik olarak hesaplanmasında; bina statik yüksekliğinin %20-25 oranında bir kaybın, toplam iletim ka- yıpları olarak öngörülmesi uygun olacaktır. Örnek: Statik yüksekliği 42 m (yaklaşık 14 katlı) bir bina için gerekli kullanım suyu hidrofor basıncı hesaplanırken; Hm= 42 x 1,25 + 15= 67,50 mSS Hm= Halt= 67,5 Mss Hüst= Halt + 20 mSS= 87,5 mSS Örneğimizdeki Q= 18 m³/h, Hm=Halt= 67,5 mSS kapasitesine sahip toplam debi- yi verebilecek, 2 veya 3 pompalı hidrofor sistemi DIN normlarına uygun bir çözüm olacaktır. Not: Bina içerisindeki basınç dağılımı öngörülürken, tesisatın hiçbir noktasında statik su basıncının 5 bar’ı (50 mSS) geç- memesine dikkat edilmelidir. Bina içerisinde tesisat üzerinde 5 bar’ı geçen bölgelerde basınç düşürücü (regülatör) kulla- nılması veya tesisatın zonlara ayrılması uygun olacaktır. n