Yangın ve Güvenlik Dergisi 216. Sayı (Temmuz-Ağustos 2020)

Yangın ve Güvenlik / Temmuz-Ağustos 2020 29 yanginguvenlik.com.tr Yangının başlaması ile ortamdaki yüzeyler, çıkan sıcak gazlar ve duman ile ısınarak daha hızlı tutuşur, alev aniden yayılır, parlar. Yangında sıcaklık, 5 dakika içerisinde 5500C’ye, 10 dakikada 6600C’ye çıkmaktadır. Yapılan çalışmalara göre, yangının başlamasına ve yayılmasına en büyük etken olan harlama (flashover) zamanları 1950’lerde 15 dakika iken; 25 yıl önce bu süre 5 dakikaya, günümüzde ise bulunduğumuz ortamlarda plastik malzemelerin artması sebebiyle 3 daki- kaya kadar inmiştir. Hem harlama zamanı hem de yangın durumunda sıcaklı- ğın yükselişi ilk dakikalarda yangının yayılmasının önlenme- sinin ve kaçışın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Yine istatistiklere göre, yangın sırasında ölümlerin yak- laşık %44’ü yanma veya sıcaklıktan değil; ortamdaki aşırı duman ve gaz nedeni ile boğulmalardan kaynaklanmaktadır. Yaralanma ve can kayıplarının yanında yangınlar enerji, data ve haberleşme iletimini engelleyerek maddi hasarlara yol açmaktadır; gelişmiş ülkelerde yangında dolayı çıkan hasarlar gayrisafi milli hasılanın yaklaşık %1’ine denk gelmek- tedir. Yangın araştırma projelerine göre, yangın bir bölgede lokalize edilse bile, çok ciddi iş kayıplarına yol açtığı için yüksek yangın güvenlikli ürünlerin kullanımı önemi vurgu- lanmaktadır. Ürünün kalitesi, standartlara ve yönetmeliklere uygun- luğu, doğru montaj ve doğru kablonun doğru uygulamada kullanılmasının yanında, yangın güvenliği ile kabloların ilişki- sine baktığımız zaman, özellikle günümüzdeki çok amaçlı ve çok katlı binalarda artan enerji ve data-haberleşme ihtiyacını sağlamak için farklı tipte, büyüklükte demetlenmiş kablo kullanım yoğunluğunu görmekteyiz. Yangın nedenlerinde büyük bir oranı teşkil eden elektrik kontağı düşünüldüğünde, kablolar yangının başlamasına, ilerlemesine veya herhangi bir sebeple başlayan yangının kablolar aracılığı ile bir odadan diğer odaya yayılmasına neden olabilir. Yangının yayılmasının yanında, insanların binayı acil terk etmeleri gerekeceğinden; yanma sonucu oluşan yoğun duman yön bulmayı zorlaştırarak, kaçış ve kurtarma yollarının görülmesini imkânsız hale getirebilir. Yine yanma sırasında açığa çıkan duman ile birlikte çıkan zehirli ve toksik gazlar, kaçış sırasında insanların zehirlenmesine, boğulmasına neden olmaktadır. Kablo endüstrisi, yangın güvenliğini arttırmak için, geçtiğimiz yıllarda, alev ilerlemesi düşük, daha az duman yayılımına sahip, halojen ve toksikten arındırılmış ürünleri geliştirmiştir. Elbette, kabloların yanında kullanılacak olan diğer bina yapı malzemeleri de yangın güvenliği için önemlidir. Son dönemde, binalarda yangın güvenliğinin bir bütün sistem olarak düşünülmesi gerekliliğini “Londra Grenfell Tower” yangını bize hatırlatmıştır. Binanın yanıcı yüzey kaplamaları, yangının ana ilerleticisi olmuştur. Yapılardaki malzeme seçim- leri, yangın risklerini minimize etmede son derece önemlidir. Alev ilerlemesi Geliştirilen ürünler için, kablo yoğunluğu sonucu kablola- rın yanma performansının demetlenmiş olarak belirlenmesi, LSOH (Low Smoke Zero Halogen – Düşük Duman Yoğun- luklu Halojenden Arındırılmış) kablolarda standartlar gereği uygulanmaktadır. Kablolar, gerek dikeyde şaftlarda döşeme gerek ise tavalarda yatay ve dikey döşeme varyasyonlarının simüle edildiği statik alev ilerleme testlerine (IEC 60332-3- 24 Cat.C) tabi tutularak performansları standartlaştırılmıştır. IEC 60332-3-24 Cat.C testinde 3,5 metre uzunluğunda merdivende 20 dakika süresince standart alevin (20 kW) dikey düzlemde kablo demetleri üzerinden hangi uzunlukta Londra Grenfell Tower yangını