Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

58 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr İ şletmelerin ihtiyaç durumları bazen debi, bazen de basınç olabilmektedir. Bu ihtiyaçlar pompaların tesisata farklı bağ- lantı şekillerinde bağlanması sonucunu doğurmuştur. Tesisata bağlantı şekillerine göre paralel ve seri bağlı pompa tesisatları bulunmaktadır. PARALEL BAĞLI POMPA TESISATLARI Sistemin ihtiyaç duyduğu debinin bir pompa ile sağlana- madığı durumlarda veya değişken debi istenen durumlarda tercih edilen bir bağlantı şeklidir. İki farklı pompanın aynı Hm değerindeki debileri toplanır (Q1+Q2=Q T ), böylece ortak pompa karakteristiği oluşur. Paralel bağlı pompa tesisatı uygulamasında öncelikle sis- temde istenen toplam debi değeri tespit edilir. Bu toplam debi değerine göre, uygun boru çapları seçilerek sürtünme kayıp- ları hesap edilir. Sonuçta (Hm) manometrik basma yüksekliği hesaplanır. Yukarıdaki grafikte sistemin basınç kayıplarına göre hesaplanmış sistem eğrisi görülmektedir. İki pompa aynı anda çalışacak şekilde tasarlanıp pompa seçimi yapılmış ise C noktasında pompalar sorunsuz çalışacak- tır. Fakat işletmeler, debi ihtiyacının azalması durumunda tek pompa ile çalışmak isteyebilir. Yapılan hatalardan biri sadece 1. pompayı çalıştırdığında sistemde Q1 debisinin görüleceği öngö- rüsüdür. Sadece 1. pompa çalışırken, 1. pompanın karakteristik eğrisi ile sistemeğrisinin kesiştiği nokta olan A noktasında çalışır. Sonuç olarak işletme QA değerini debi olarak görecektir. Sadece 2. pompanın çalıştığı durumda da Q2 değeri değil, B noktasına karşılık gelen QB debi değerini sistemde görecektir. Paralel bağlı çalışmalarda pompa seçimi yapılırken pompala- rın tekli çalışma durumları söz konusu olacak ise bu bilgi pompa üreticisi ile paylaşılmalıdır. Üretici her iki koşulda çalışabilecek uygun pompa modelini ve tekli çalışmada gerekli güçleri öngö- rerek doğru pompa seçimlerini yapacaktır. Sistem eğrisinin dik olduğu durumlarda debi artışını paralel bağlı pompa sistemleri istenen noktalara getiremeyebilir. Sistem eğrisinin yatay olduğu durumlarda debi artışı için paralel bağlı pompa sistemleri daha iyi sonuçlar vermektedir. Sistem eğrisini yatay hale getirebilmek için H geo ile Hm değeri farkı mümkün olduğunca küçük tutulmalıdır. Bunu sağlayabilmek için tesisat- taki sürtünme kayıpları azaltılmalıdır. SERI BAĞLI POMPA TESISATLARI Sistemdeki basıncın yetmediği durumlarda, basıncı artır- mak için kullanılan bir bağlantı şeklidir. Seri bağlı pompaların karakteristik eğrileri oluşurken aynı debideki manometrik yük- seklikler toplanır ve seri bağlı çalışmadaki Hmdeğeri tespit edilir (H1+H2=H T ). Aşağıdaki grafikte yeni oluşacak olan ortak pompa karakteristik eğrisi bulunmaktadır. Birbiri ardına seri bağlanmış tek kademeli pompaların çalışma mantığı ile çok kademeli pompalar tasarlanmıştır. Debi aynı kalarak her kademe bir basınç artışı sağlamıştır. Seri bağlı pompalarda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli konu da 2. pompanın basınç dayanımıdır. Seri bağlan- tıda 1. pompanın çıkış basıncı 2. pompaya giriş basıncı olarak gelecektir. 2. pompanın emme flanş dayanımı bu değere göre seçil- melidir (pn16-pn25 vb.). 2. pompanın gövde malzemesi ve basma flanşı dayanımı, oluşacak toplam basınç değerine göre tasarlanmalıdır. Pompa seçimi yaptırılırken, seri bağlantı yapılması plan- lanan durumlarda pompa üreticisine bilgi verilmesi önem arz etmektedir. n PARALEL VE SERİ BAĞLI STANDART POMPALARIN ÇALIŞMA ŞEKLİ VE UYGULAMALARDAKİ PÜF NOKTALAR RAMAZAN GÜNAY Standart Pompa Satış Yöneticisi – Endüstri PARALELVESERİBAĞLISTANDART POMPALARINÇALIŞMA ŞEKLİVEUYGULAMALARDAKİPÜF NOKTALAR Ramazan Günay StandartPompa SatışYöneticisi– Endüstri İşletmelerin ihtiy çdurumlar bazendebi, bazende b sınçolabilm ktedir. Bu ihtiyaçlarpompaların tesisata farklı bağlantı şekillerinde bağlanması sonucunudoğurmuştur. Tesisatabağlantı şekillerine göre paral l ve seri bağlı pompa tesisatları bulunmaktadır. Paralelbağlıpompa tesisatları Sistemin ihtiyaçduyduğudebininbirpompa ile sağlanamadığı durumlardaveyadeğişkendebi istenen durumlarda tercihedilenbirbağlantı şeklidir. İki farklıpompanınaynı Hm değerindeki debileri toplanır (Q 1 +Q 2 =Q T ), böylece ortak pompakarakteristiği oluşur. Paralel bağlı pompa tesisatı uygulamasındaöncelikle sistemde istenen toplam debi değeri tespit edilir. Bu toplam debi değerine göre, uygunboru çapları seçilerek sürtünme kayıpları hesapedilir. Sonuçta (Hm)manometrikbasmayüksekliği hesaplanır. Yukarıdaki grafikte sisteminbasınç kayıplarınagöre hesaplanmış sistem eğrisi görülmektedir. İki pompaaynı anda çalışacak şekilde tasarlanıppompa seçimi yapılmış ise C noktasındapompalar Paralel bağlı çalışmalarda pompa seçimi yapılırken pompaların tekli çalışma durumları söz konusu olacak ise bu bilgi pompa üreticisi ile paylaşılmalıdır.Üretici her iki koşulda çalışabilecek uygun pompa modelini ve tekli çalışmada gerekli güçleri öngörerek doğru pompa seçimlerini yapacaktır. Sistem eğrisinin dik olduğu durumlarda debi artışını paralel bağlı pompa sistemleri istenen noktalara getiremeyebilir. Sistem eğrisinin yatay olduğu duru larda debi artışı için paralel bağlı pompa sistemleri daha iyi sonuçlar vermektedir. Sistem eğrisini yatay hale getirebilmek için H geo ile Hm değeri farkı mümkün olduğunca küçük tutulmalıdır. Bunu sağlayabilmek için tesisattaki sürtünme kayıpları azaltılmalıdır. Seri bağlı pompa tesisatları Sistemdeki basıncın yetmediği duruml rda, basıncı artırmak için kullanılan bi bağlantı şeklidir. S ri bağlı pompaların karakteristik eğrileri oluşurken aynı debideki manometrik yükseklikler toplanır ve seri bağlı çalışmadaki Hm değeri tespitedilir ( H 1 +H 2 =H T ). Aşağıdaki grafikte yeni oluşacak olan ortak pompa karakteristik eğrisi bulunmaktadır. Birbiri ardına seri bağlanmış tek kademeli pompaların çalışma mantığı ile çok kademeli pompalar tasarlanmıştır. Debi aynı kalarak her kademe bir basınçartışı sağlamış tır. Seri bağlı pompalarda dikkatedilmesi gereken bir diğerönemli konu da 2. pompanın basınç dayanımıdır. Seri bağlantıda 1. pompanın çıkış basıncı2. pompaya giriş basıncı olarak gelecektir. TEKNİK BİLGİ