Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

56 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr Köpük sıvısının köpük-su solüsyonundaki oranı 1%, 3%, 6% şeklindedir. Yüksek genleşmeli köpük sistemlerinde köpük üre- ticisine bağlı olarak bu oran farklılık göstermektedir. Ortamdaki kimyasal sıvıya ve kullanılacak köpük tipine göre oranlama yüzdesi tespit edilmelidir. Köpüklü söndürme sistemlerinin kullanım alanları arasında sayılabilecek başlıca mahaller şunlardır: • Yanıcı Parlayıcı Sıvı Depoları • Uçak Hangarları • Helikopter hangarları • Yakıt Yükleme Boşaltma İstasyonları • Boya imalathaneleri • Kimyasal madde üretim ve depolama tesisleri • Yanıcı ve parlayıcı sıvıların depolama ve dolum tesisleri • Petrol rafinerileri • Tersane ve iskeleler • Yat Limanları Köpüklü söndürme sisteminin tasarım kriterleri sistemin uygulanacağı mahale göre ilgili standarttan yararlanılarak belirlenmelidir. Ülkemizde ve uluslararası alanda en yaygın kul- lanılan standartlar aşağıdaki gibidir. Örneğin yakıt tanklarının bulunduğu bir tank çiftliğinin korunmasında NFPA 11 standar- dına göre, yanıcı parlayıcı sıvı depolarının sistem tasarımında NFPA 30 standardına göre hareket edilmelidir. • NFPA 11: Standard for Low-, Medium-, and High-Expansion Foam, • NFPA 16: Standard for the Installation of Foam-Water Sprinkler and Foam-Water Spray Systems • NFPA 30: Flammable and Combustible Liquids Code • NFPA 13: Standard for the Installation of Sprinkler Systems • NFPA 409: Standard on Aircraft Hangars • NFPA 418: Standard for Heliports • EN 1568:Foam Concentrates Köpüklü söndürme sistemi tasarımı genellikle aşağıda yer alan adımlardan oluşmaktadır. Tasarım Adımları: • Depolanan yanıcı parlayıcı sıvının sınıfının belirlenmesi • Uygun sistem seçimi (Islak, baskın vs..) • Tasarım yoğunluğu ve operasyon alanının belirlenmesi • Köpük boşaltma ekipmanının seçilmesi • Köpük - su besleme sisteminin seçimi • Oranlayıcı seçimi • Uygulama süresinin belirlenmesi • Köpük tipinin seçimi Köpük-su karışımlarında yaygın olarak iki besleme metodu kullanılmaktadır. • Diyafram tanklı besleme metodu Köpük sıvısı, karbon çelik tank içinde bulunan elastomerik malzemeden yapılmış köpük torbasında depolanır. Köpüğü basınçlandıran su ise tank cidarı ile köpük torbası arasındaki boşlukta yer alır. Köpüğü basınçlandıran su, sistemdeki yangın pompasından sağlanır. • Atmosferik Tank - Köpük pompalı besleme metodu Sitemde köpüğün depolandığı bir atmosferik köpük tankı mevcuttur. Köpük ve su ayrı pompalar ile oranlayıcıya gönderi- lerek sisteme verilirler. Pompalı sistemlerde basıncı dengeleyen özellikte oranlayıcılar kullanılır. Diyafram tanklı köpük besleme metodunun çalışma pren- sibi basittir ve sistemin bakımı oldukça kolaydır. Sistem su gücüyle çalışır, ilave enerji gerektirmez. Diyafram tanklı köpük besleme yöntemi bu yönleriyle köpük pompalı sistemlere göre çok daha fazla tercih edilmektedir. n Köpük Tipi 1 Yangın Tipi 2 Köpük Genleşme 3 Hidrokarbonlar Polar Solventler Düşük Orta Yüksek S 1 0 Hayır Evet Evet AFFF 3 0 Evet Evet Hayır AR-AFFF 3 3 Evet Evet Hayır P 1 0 Evet Hayır Hayır FP 2 0 Evet Evet Hayır FFFP 3 0 Evet Evet Hayır 1. S-Sentetik Deterjan, AFFF-Aqueous film-forming foam, AR- Alcohol-resistant, P-Protein, FP- Fluoro-protein 2. Verim : 0-Etkisiz, 1-Düşük Etkili , 2-İyi , 3-Mükemmel 3. Genleşme oranı: Düşük genleşme oranı 2:1  ve 20:1, Orta genleşme oranı 20:1 ve 200:1, Yüksek genleşme oranı 200:1 ve üzeri Tablo 2. Köpük Karşılaştırma Tablosu TEKNİK BİLGİ