Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

54 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr TEKNİK BİLGİ K öpük, Basınçlı su + Köpük sıvısı + Hava karışımından elde edilen ve küçük kabarcıklardan meydana gelen iyi bir söndürücüdür. Genellikle sadece su kullanılarak söndürülmesi mümkün olmayan yanıcı parlayıcı sıvı kimyasal maddelerin ve yakıt yangınlarının söndürülmesinde kullanılır. Köpük; • Yakıt buharı ile oksijenin temasını keser . • Yakıt yüzeyindeki buharlaşmayı engeller. • Yakıt yüzeyi ve alevi birbirinden ayırır. • Yakıt yüzeyini ve çevresindeki metal yüzeyleri soğutur. Köpükler kimyasal özelliklerine göre iki ana grupta sınıf- landırılır. Bunlar; PROTEİN ESASLI • Protein bazlı (RP) köpük sıvıları • Floroprotein (FP) köpük sıvıları • Film tabakası oluşturan (FFFP) Köpük Sıvıları • Alkole dirençli film tabakası oluşturan (AR-FFFP) protein bazlı köpük Sıvıları SENTETİK ESASLI • Akıcı film tabakası oluşturan (AFFF) Köpük Sıvıları • Alkole dirençli akıcı film tabakası oluşturan (AR-AFFF) Köpük Sıvıları • Sentetik deterjan köpük sıvıları Köpük genleşme oranı; köpük sıvısının hava ile etkileşi- minden önceki hacmin, oluşan toplam köpük hacmine oranı olarak tanımlanır. Genleşme oranına göre köpük sistemlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: • Düşük Genleşmeli Sistemler – 20:1 • Orta Genleşmeli Sistemler – 20:1-200:1 • Yüksek Genleşmeli Sistemler – 200:1-1000:1 Köpüklü söndürme sistemlerinin en yaygın kullanıldığı yerler yanıcı ve parlayıcı sıvıları barındıran alanlardır. Yanıcı sıvılar, alev alma sıcaklığı 38°C ve üzerinde olan kimyasal sıvı maddelerdir. Parlayıcı sıvılar ise alev alma sıcak- lığı 38°C’ nin altında olan ve buhar basıncı 2.8 bar’ı aşmayan kimyasal sıvı maddelerdir. Yanıcı ve parlayıcı sıvılar petrol türevi hidrokarbonlar ve polar solventlerden oluşmaktadır. Hidrokarbonlar sadece kar- bon ve hidrojen atomları içeren organik bileşiklerdir. Hidrokar- bonlara ham petrol, gazolin, jet yakıtı, benzin, nafta gibi sıvılar örnek gösterilebilir. Su ile karışan ve çözücü olarak kullanılan sıvılarsa polar solvent olarak adlandırılır. Alkol, keton, eter ve esterler bu grupta yer alan sıvılardandır. Polar solvent yangınlarında sadece alkole dayanıklı (örn. AR-AFFF) köpükler kullanılır. Diğer tip köpüklerin kullanılmama sebebi ise polar solventlerin, bu köpükleri bozarak parçalaması ve etkisiz hale getirmesidir. Parlama noktası yanıcı ve parlayıcı madde buharlarının, yanmanın başlaması için hava ile oluşturduğu yeterli karışımın, yanma için gerekli eşik değere ulaştığı sıcaklık derecesidir. Yanıcı ve parlayıcı sıvılar parlama ve kaynama noktalarına göre sınıflandırılırlar. Uluslararası alanda en çok kabul gören standartlardan biri olan NFPA 30 Flammable and Combustible Liquids Code standardında sınıflandırma aşağıdaki şekilde yapılmaktadır. KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME SİSTEMLERİ SERKAN CEYLAN Norm Teknik, Mühendislik & Satış Departmanı Ekip Lideri Makine Mühendisi Sınıf Parlama Noktası Kaynama Noktası Parlayıcı Sıvılar Sınıf IA < 22,8 °C < 37,8 °C Sınıf IB < 22,8 °C ≥ 37,8 °C Sınıf IC ≥ 22,8 °C ve < 37,8 °C - Yanıcı Sıvılar Sınıf II ≥ 37,8 °C ve < 60 °C - Sınıf IIIA ≥ 60 °C ve < 93 °C - Sınıf IIIB ≥ 93 °C - Tablo 1. Yanıcı ve Parlayıcı Sıvıların Sınıflandırılması