Yangın ve Güvenlik Dergisi 197. Sayı (Mart 2018)

4 Yangın ve Güvenlik / Mart 2018 yanginguvenlik.com.tr MART 2018 • SAYI: 197 İÇİNDEKİLER YANGIN İŞ GÜVENLİĞİ GÜVENLİK 48 SÖYLEŞİ: Ren Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı Emre Bayraklılar: “FARK YARATMAK İSTEYENLERLE ÇALIŞMAK İSTİYORUZ” 52 YOL TÜNELİ KORUMASINDA DÜŞÜK BASINÇLI SU SİSİ SİSTEMLERİ 56 ICAO VE HAVAALANI YANGIN EKİPLERİ – 2 64 ERİMİŞ METAL SIÇRAMALARINA KARŞI KORUYUCU ELBİSELER 58 AKILLI KENTLERDE SİBER GÜVENLİK SALDIRILARI VE İLGİLİ MOBİL TEKNOLOJİLER KAPAK KONUSU: ALARM SİSTEMLERİ 22 VIDEO GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJILERI İLE YANGIN ALGILAMA 30 DEPREM TEHLIKESI OLAN ALANLARDA DEPREM ALARMI VE AFET YÖNETIMI İÇIN ICT VE KABLOSUZ SENSÖR AĞLARININ UYGULANMASI 10 HABERLER 22 48 YAYINCIDAN 3 8 İTFAİYECİ ELEKTRİKLİ BATTANİYELERİN YANGIN RİSKİ Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç İTÜ Makina Fakültesi 44 GÜVENILIR YANGIN ALGILAMASI IÇIN GAZ SENSÖRÜ DIZINLERI sıcaklık ve nem sensörü (SHT75;Sensirion firmasından) sensörlerindenoluşmaktadır. Prototip elektronik sinyal şartlandırması 1 ve verielde etmek için iletişimprotokolüyle entegre edilmiştir. Daha ileri referans olması için ticariolarak bulunan ilave gaz sensörlerive yangın alarm sistemleri (duman detektörleri)de ayrıca ölçme çemberine entegre edilmişlerdir.Bu tip sensörler farklıalgılama teknolojilerinin karşılaştırılmasınıve kimyasalolarak algılayayangın alarmlarının duman detektörlerine göre karşılaştırılmasını sağladı. Çoklu sensörx7000 (Dräger), PID sensörü ppbRAE3000 (RAESistemleri)veNDIR CO2 GasCheck (Edinburg Sensors) sensörlerigeliştirilenprototipinhemen yanındakihavayı sürekliolarakörneklemeyapıyorlardı. Buna ilave olarak, ikiduman detektörü, fotoelektrik dumandetektörü SLR-24H (Hochiki)ve İyonizasyon duman detektörü S250 (NOVA-500), de ayrıca ölçme çemberine yerleştirilmişti. Şekil1geliştirilen prototipiveölçme odasının üstkısmına yerleştirilen referansduman detektörlerinigöstermektedir. 2.2. DeneyselProtokol Ölçme odasında yapılan yangının EN-54 yangın standartlarınımümkün olduğukadar temsil edecek şekilde tasarlandı. Bunuyapmak için yanıcımaddelerdikkatle seçildivemiktarlarıölçmeodasınınölçülerinegöre ayarlandı. İlave olarak elektrik yangını (kablo)da olaylarkümesi içinedâhil edildi.Aynı zamanda farklıNDIRCO 2 sensor (IRC-AT;Alphasense), birCO elektrokimyasal sensör (CO-BF;Alphasense)NDIRCO 2 sensor (IRC-AT;Alphasense), birCO elektrokimyasal sensör (CO-BF;Alphasense) senaryolarıda ölçme çemberinde uygulandı. Özellikle, kaynayandamıtık su, hava temizleyicisi%96 saflıkta etanolve iki ticari temizleme ürünü (sirke ve zemin temizleyicisi)kullandık.Tablo1 ölçme çemberinde dörtgündeyapılan tümyangın ve rahatsız edicikaynak uygulamalarınıayrıntılarıyla göstermektedir. 2.3. Sensör Birleştirme Algoritmaları Yangınıyangın olmayan senaryodan ayırtetmek içinKısmiEnKüçükKarelerAyırıcıAnalizi (PartialLeastSquares DiscriminantAnalysis PLS-DA)kullanılarakSınıflandırıcılaryapıldı. Sensör seçiminden sonra PLS-DA sınıflandırıcılarıMOX 8-sensördizini, Alphasense firmasındanNDIRve elektrokimyasal sensörler, Dräger sistemi içine dâhiledilmiş H 2 için elektrokimyasal sensörveSensirion firmasından nem sensörükullanılarakgeliştirildi. 3 gündeyapılan ölçmelermodeli (her senaryonun 2 veya 3 benzerini)geliştirmek için seçildi. Kanagünlerdekiölçmeler modelidoğrulamak için kullanıldı.Bumetodolojiherbenzeri senaryo modeldoğrulaması içinkullanılana kadar4 kez tekrarlandı. Şekil 1.Geliştirilen çok sensörlü platform içinde farklı tiplerde yangınve rahatsız edicikaynakyapılan 272-litrelik ölçme çemberine yerleştirildi. Duman algılaması esasına göre yapılmış iki adet ticariolarak piyasadabulunan yangın alarmıda ölçme çemberine entegre edildi. Tablo 1Ölçme çemberinde tekrarlananyangınve rahatsız edicikaynakuygulamaları. SF (İçten içtenyananduman çıkartmayanyangın),N ( rahatsız edicikaynak) Senaryo Tip Tekrar sayısı TF2 (çam ağacı) SF 3 TF2 ilave tekrar (kayın ağacı) SF 3 TF3 (örgülüpamuk fitil) SF 2 Elektrikyangını (düzkablo) SF 4 Etanol N 4 Kaynayan su N 4 Bilgi toplama ve analiz Her bir hayvan üzerine yerleştirilen sensörhareketlerin mevkii ve yönünüalıcı kulelere aktarmaktadır. 1 YOLTÜNELİKORUMASINDADÜŞÜKBASINÇLISUSİSİSİSTEMLERİ Yol tünellerinde meydana gelen kazalar açık yollarda meydana gelenden az gibi görünse de son yıllarda yaşanan birçok büyük kaza işletmeleri,mal sahiplerini ve kullanıcıları tünellerdekiyangın söndürme sistemlerinin iyileştirilmesikonusunda araştırmalara yöneltmiştir. Bu araştırmaların asıl amacı ölüm ve yaralanma oranı, mal kaybı, hizmet kaybı risklerini kabul edilebilir bir çerçeve içinde tutmaktır. Yol tünellerinin korunmasına yönelik yerleşik tasarım kriterleri eksik olduğu için performans tabanlı tasarımlar geliştirilip test edilmektedir. Bu bağlamda sus sisi sistemleri uygun bir çözüm olarak ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada Norveç’teki Runehamar tünelinde yapılan düşük basınçlı su sisi sistem testleri ve sonuçları yeralmaktadır. Bu testler aşağıdaki kuruluşların desteği ile gerçekleştirilmiştir : UPTUN ( UPgrading methods for fire safety in existing TUNnels) ,SOLIT ( SafetyOf LIfe inTunnels), FIT ( Fire InTunnels) Bu araştırma kuruluşları 2000’li yıllarınbaşındanberimal sahipleri, yangın söndürme sistemi firmaları, onay kuruluşlarıve bölgesel itfaiye ekipleriyle iş birliği içinde çeşitli araştırmalar ve testler yaparak bu test sonuçlarını periyodik olarak yayınlamaktadırlar. Üretici firmalar bu yayınlar doğrultusunda halen ürünlerini ve sistem çözümlerini geliştirmekte olup onay kuruluşlarınabaşvurarakonayalma çalışmalarınadevametmektedirler. YangınınKontrolAltınaAlınamamasınınNedenleriveAlınanDersler — Yüksekyangın yükü — Havalandırma sisteminin yetersizliği nedeniyle CO miktarının 1000 ppm seviyelerine çıkması ve insanların CO dumanından zehirlenerekkaçamaması — Yangının çokhızlıbir şekildeyayılmasıve insanların kaçacakzamanbulamaması — Tüneldebulunan yangın söndürmeekipmanlarınınulaşılamazdurumda kalmasıvekullanılamaması — Alınanönlemlerinplanlıvebirbütün şeklindedeğerlendirilmemişolması — Farklı senaryo ve parametrelerin(havalandırma, tünel kesit boyutu, tünel uzunluğu, yanıcılar, yangın yükü…) etkileriningözönünealınmamışolması Yol Tünellerinde Düşük Basınçlı Su Sisi Sistemleri: Aşağıda farklı parametreler dikkate alınarak yapılmış olan düşük basınçlı su sisi sistemleri testleri ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır. Modüler Sistemlerin montaj kolaylığı nedeniyle otomatik algılama ve söndürme sistemi 10.5 m genişliğinde 5-7 m yüksekliğindeki tünel için kurulmuş ve 1m aralıklarla modüler nozul yerleşimi yapılmıştır.( Genişliği 10.5 m’i açan tünellerde ilave nozul yerleşimi gereklidir.) Şekil1.Düşükbasınçlı su sisi sistemi Tü lKo umasndaDüşükBasınçlıSuSisiSistemlerininYüksekBasınçlıSu SisiSistemlerineGöreAvantajları — Daha az elektrik güç tüketimi ; Yol tünelleri çok uzak noktalarda bulunduklarından hem havalandırma sistemininhemde yüksekbasınçlı su sisi sistemininelektrikgücünüaynı anda sağlamak çok zordur. — Özel pompa sistemine ihtiyaç duyulmaması ; Düşük basınçlı su sisi sistemi mevcut pompa sistemine bağlanabilir.