Yangın ve Güvenlik Dergisi 197. Sayı (Mart 2018)

52 Yangın ve Güvenlik / Mart 2018 yanginguvenlik.com.tr TEKNİK TANITIM Y ol tünellerinde meydana gelen kazalar açık yollarda meydana gelenden az gibi görünse de son yıllarda yaşanan birçok büyük kaza işletmeleri, mal sahiplerini ve kullanıcıları tünellerdeki yangın söndürme sistemlerinin iyi- leştirilmesi konusunda araştırmalara yöneltmiştir. Bu araştır- maların asıl amacı ölüm ve yaralanma oranı, mal kaybı, hizmet kaybı risklerini kabul edilebilir bir çerçeve içinde tutmaktır. Yol tünellerinin korunmasına yönelik yerleşik tasarım kriterleri eksik olduğu için performans tabanlı tasarımlar geliştirilip test edilmektedir. Bu bağlamda sus sisi sistemleri uygun bir çözüm olarak ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada Norveç’teki Runehamar tünelinde yapılan düşük basınçlı su sisi sistem testleri ve sonuçları yer almaktadır. Bu testler aşağıdaki kuruluşların desteği ile gerçekleşti- rilmiştir: UPTUN (UPgrading methods for fire safety in exis- ting TUNnels), SOLIT (Safety Of LIfe in Tunnels), FIT (Fire In Tunnels) Bu araştırma kuruluşları 2000’li yılların başından beri mal sahipleri, yangın söndürme sistemi firmaları, onay kuru- luşları ve bölgesel itfaiye ekipleriyle iş birliği içinde çeşitli araştırmalar ve testler yaparak bu test sonuçlarını periyodik olarak yayınlamaktadırlar. Üretici firmalar bu yayınlar doğrul- tusunda halen ürünlerini ve sistem çözümlerini geliştirmekte olup onay kuruluşlarına başvurarak onay alma çalışmalarına devam etmektedirler. YANGININ KONTROL ALTINA ALINAMAMASININ NEDENLERI VE ALINAN DERSLER • Yüksek yangın yükü • Havalandırma sisteminin yetersizliği nedeniyle CO mik- tarının 1000 ppm seviyelerine çıkması ve insanların CO dumanından zehirlenerek kaçamaması • Yangının çok hızlı bir şekilde yayılması ve insanların kaça- cak zaman bulamaması • Tünelde bulunan yangın söndürme ekipmanlarının ulaşı- lamaz durumda kalması ve kullanılamaması • Alınan önlemlerin planlı ve bir bütün şeklinde değerlendi- rilmemiş olması • Farklı senaryo ve parametrelerin(havalandırma, tünel kesit boyutu, tünel uzunluğu, yanıcılar, yangın yükü…) etkilerinin göz önüne alınmamış olması Yol Tünellerinde Düşük Basınçlı Su Sisi Sistemleri: Aşa- ğıda farklı parametreler dikkate alınarak yapılmış olan düşük basınçlı su sisi sistemleri testleri ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır. Modüler Sistemlerin montaj kolaylığı nedeniyle otomatik algılama ve söndürme sistemi 10.5 m genişliğinde 5-7 m yüksekliğindeki tünel için kurulmuş ve 1m aralıklarla modüler nozul yerleşimi yapılmıştır. (Genişliği 10.5 m’i açan tünellerde ilave nozul yerleşimi gereklidir.) YOL TÜNELİ KORUMASINDA DÜŞÜK BASINÇLI SU SİSİ SİSTEMLERİ ERSİN SAYIN Norm Teknik Malzeme Tic. İnş. San. A.Ş. Satış ve Mühendislik Departmanı Ekip Lideri YOL TÜNELİ KORUMASINDA DÜŞÜK BASINÇLI SU SİSİ SİSTEMLERİ Yol tünellerinde meydana gelen kazalar açık yollarda meydana gelenden az gibi görünse de son yıllarda yaşanan birç büyük kaza işletmeleri, mal sahiplerini ve kullanıcıları tünellerdeki yangın söndürme sistemlerinin iyileştirilmesi konusun araştırmalara yöneltmiştir. Bu araştırmaların asıl amacı ölüm ve yaralanma oranı, mal kaybı, hizmet kaybı risklerini kab edilebilir bir çerçeve içi de tutmaktır. Yol tünellerinin koru masına yönelik yerleşik t sarım kriterleri eksik olduğu iç performans tabanlı tasarımlar geliştirilip test edilmektedir. Bu bağlamda sus sisi sistemleri uygun bir çözüm olarak lana çıkmıştır. Bu çalış ada Norveç’teki Runehamar tünelinde yapılan düşük basınçlı su sisi sistem testleri ve sonuçl yer almaktadır. Bu testler aşağıdaki kuruluşların desteği ile gerçekleştirilmiştir : UPTUN ( UPgrading methods for fire safety in existi TUNnels) , SOLIT ( Safety Of LIfe in Tunnels), FIT ( Fire In Tunnels) Bu araştırma kuruluşları 2000’li yılların başından beri mal sahipleri, yangın söndürme sistemi firmaları, onay kuruluşları bölgesel itfaiye ekipleriyle iş birliği içinde çeşitli araştırmalar ve testler yaparak bu test sonuçlarını periyodik olar yayınlamaktadırlar. Üretici firmalar bu yayınlar doğrultusunda halen ürünlerini ve sistem çözümlerini geliştirmekte ol onay kuruluşlarına başvurarak onay alma çalışmalarına devam etmektedirler. Yangının Kontrol Altına Alınamamasının Nedenleri ve Alınan Dersler — Yüksek yangın yükü — Havalandırma sisteminin yetersizliği nedeniyle CO miktarının 1000 ppm seviyelerine çıkması ve insanların dumanından zehirlenerek kaçamaması — Yangının çok hızlı bir şekilde yayılması ve insanların kaçacak zaman bulamaması — Tünelde bulunan yangın söndürme ekipmanlarının ulaşılamaz durumda kalması ve kullanılamaması — Alınan önlemlerin planlı ve bir bütün şeklinde değerlendirilmemiş olması — Farklı senaryo ve parametrelerin(havalandırma, tünel kesit boyutu, tünel uzunluğu, yanıcılar, yangın yükü etkilerinin göz önüne alınmamış olması Yol Tünellerinde Düşük Basınçlı Su Sisi Sistemleri: Aşağıda farklı parametreler dikkate alınarak yapılmış olan düş basınçlı su sisi sistemleri testleri ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır. Modüler Sistemler montaj kolaylığı nedeniyle otomatik algılama ve söndürme sistemi 10.5 m genişliğinde 5-7 m yüksekliğindeki tünel i kurulmuş ve 1m aralıklarla modüler nozul yerleşimi yapılmıştır.( Genişliği 10.5 m’i açan tünellerde ilave nozul yerleşi gereklidir.) Şekil 1. Düşük basınçlı su sisi sistemi Tünel Korumasında Düşük Basınçlı Su Sisi Sistemlerinin Yüksek Basınçlı Su Sisi Sistemlerine Göre Avantajları — Daha az elektrik güç tüketimi ; Yol tünelleri çok uzak noktalarda bulunduklarından h em havalandır sisteminin hem de yüksek basınçlı su sisi sisteminin elektrik gücünü aynı anda sağlamak çok zordur. Şekil 1. Düşük basınçlı su sisi sistemi