Yangın ve Güvenlik Dergisi 197. Sayı (Mart 2018)

24 Yangın ve Güvenlik / Mart 2018 yanginguvenlik.com.tr KAPAK KONUSU / MAKALE ma algoritması zifiri karanlık ortamlarda bile ışık kaynağına ihtiyaç duymadan sonuç verebilir. VGA sistemleri ilk olarak 2000’li yıllarda sadece alev algı- layan cihazlar olarak karşımıza çıktı. 2002’lere gelindiğinde ise sadece duman algılayan video görüntüleme sistemleri piyasaya sürüldü. 2005’lerde iki algılama algoritması birleş- tirildi ve tek sistem olarak kullanılmaya başlandı. 2008’lerde ise her iki algoritmayı merkez yerin uç birimde gerçekleştiren, tek başına bir sistem olarak da adlandılabilecek kamera’lar meydana çıktı [3]. İlk tasarlanan VGA sistemlerinde video iş- leme teknolojilerinin sınırlarından dolayı kamera aldığı anan- log görüntüyü merkez ekipmana aktarmakta ve yangın algı- lama algoritması merkez işlemci üzerinde çalıştırılmaktaydı. Dolayısıyla merkezde yer alan sunucu/işlemci üzerinde yer alan çıkışlar yangın alarm paneline alarm bilgisini aktarmak- taydı. Ancak gelişen teknoloji sayesinde analiz artık uç birim yani kamera üzerinde de yapılabilmekte ve alarm bilgisi direk kamera üzerindeki çıkışlar sayesinde merkez yangın alarm paneline aktarılabilmektedir. Yani kamera kendi başına çalı- şabilen 4-telli bir optik alev dedektörüne benzer işlevi yerine getirebilmektedir. VGA duman algılama algoritması 90° gö- rüş açısıyla 30,48 metre mesafedeki bir dumanı 4 dakikada algılayacak şekilde onaylanmıştır [4]. Bu da yaklaşık olarak 724 m²’lik bir alanın izlenmesi anlamına gelmektedir. Endüstriyel tesislerde kullanılan konvansiyonel optik alev dedektörlerinde rastlanan en sık hatalı alarm nedenleri direk ve dolaylı olarak radyant enerji yayan sıcak çalışma, kaynak çalışması, tahliye bacaları gibi kaynakların oluşturduğu du- rumlardır. VGA teknolojisinde görüntü içerisinde bu kaynak- ların yerleri tespit edilip hassasiyetleri ayarlanabilir veya tahli- ye bacası gibi sürekli hatalı alarm durumu oluşturabilecek bir alan komple maskelenerek alarm oluşturması engellenebil- mektedir. Ayrıca doğrulamasının sağlanması açısından belirli süre alarm gecikmesi de uygulanabilmektedir. Klasik yangın algılama sistemlerinin önemli bir parçası olan yazılımsal böl- geleme özelliği de VGA sistemlerinde kullanılabilmektedir. Hatta bir adım daha ileri giderek bu bölgelerin belirli zaman dilimlerinde farklı şekillerde çalışması sağlanabilmektedir. Örneğin yoğun buhar tahliyesinin olabileceği bir endsütriyel tesiste gündüz saatlerinde sadece alev; akşam saatlerinde ise duman, alev ve hareket algılama özellikleri aktif edilebilmek- tedir. Ya da buhar çıkışının olacağı zaman dilimlerinde o böl- genin duman alarmı vermesi geçici olarak engellenebilmekte ve diğer zaman dilimlerinde tümü otomatik olarak çalıştırıla- bilmektedir. Bazı endüstriyel tesislerin hareket algılama özelliğini de güvenlik amaçlı olarak kullandığı görülmektedir. Sistem 7/24/365 şeklinde çalıştırıldığı için sürekli bir görüntü alma, merkeze aktarma ve arşivlenme söz konusudur. Bir görevi de görüntüleme olan video kamera sistemi bu sayede hem güvenlik ve izleme amaçlı hem de yangın algılama amaçlı kullanılabilmektedir. Şekil-1 temel sistem mimarisini göster- mektedir. 3. VGA SİSTEMİNİN ULUSLARARASI STANDARTLARDAKİ YERİ VGA sistemleri ile duman ve alev algılama ilk olarak 2007 yılında NFPA 72’de yayınlanarak uluslararası standartlarda yer almaya başlamıştır [5]. VGA ile alev algılama radyant enerji algılayan yangın dedektörleri sınıfına sokulmuştur yani günümüzde sık kullanılan optik alev dedektörleri ile aynı sı- nıfta yer almaktadır. Sistemlerin üreticilere göre farklılıkları ve yapabildikleri değişkenlik gösterebileceğinden NFPA 72 sistemlerin denetlenmesi, test edilmesi ve bakımlarının yapıl- ması konusunda üretici kaynaklarına uyulması gerektiğini be- lirtilerek performansa dayalı tasarıma izin verilmiştir. NFPA 72 2016 baskında tanımlar aşağıdaki gibi yer almaktadır: 3.3.306 Video Image Flame Detection (VIFD) 3.3.307 Vıdeo Image Smokte Detection (VISD) Şekil 1. VGA Temel Sistem Mimarisi Uzak İzleme İstasyonu Yangın Alarm Paneli İzleme/Monitör/ Giriş Modülü Network Switch Merkez İşlemci ve Kayıt Ünitesi