Yangın ve Güvenlik Dergisi 196. Sayı (Ocak-Şubat 2018)

54 Yangın ve Güvenlik / Ocak - Şubat 2018 yanginguvenlik.com.tr nin belirlenmesi kamu güvenliği alanının hassas konularıdır. Yayaların yürüme yollarının acil durum çıkışlarının belir- lenmesi alanında yapılan çalışmalar içinde; yaya tahliye yolu veya acil durum çıkışı seçimi (Chen ve Feng, 2009; Lo ve çalışma arkadaşları, 2006; Yue ve çalışma arkadaşları., 2011; Margrethe ve çalışma arkadaşları, 2010) sayılabilir. Yue ve çalışma arkadaşları (2012) son zamanlarda tahliye sürecine yayaların sürece başlangıç pozisyonlarının etkilerini incele- diler. Yaya yollarındaki tahliyenin tasarım ve değerlendiril- mesi geliştirildi (Fang ve çalışma arkadaşları, 2011, ; Tavares ve Galea, 2009; Zhang ve Tan, 2009; Zhang, 2009 ). Wu ve çalışma arkadaşları (2010) yayaların yürüme yollarındaki tahliyenin simülsyonunu sundular, Gwynne ve çalışma arka- daşları. (2009) ve Zhao ve çalışma arkadaşları (2008) çıkış vb. yerlerden yaya geçişlerinin kapasitelerini gösterdiler. Tec- rübeye dayanan, tahliye deneyimi ve bilgisayar simülasyonu gibi bu yöntemler yayaların tahliyede kullanacağı yolun seçi- minin analizi ve oluşturulan mahal düzenlemesindeki yaya- ların en tahliyesinin uygun adedinin belirlenmesi için uygun bulundu(Chen ve Feng, 2009). Lo ve çalışma arkadaşları, (2006) ve Yue ve çalışma arkadaşları, (2011)’de yayaların acil durum çıkışı için yaptıkları tercihin davranışlarını sundu. Acil durum şartlarında tahliye yolunun seçimi Margrethe ve çalış- ma arkadaşları (2010) tarafından geliştirildi. Yue ve çalışma arkadaşları (2012) yayaların tahliye durumunda başlangıç pozisyonlarının etkisini geliştirdi. Fang ve çalışma arkadaşları (2011) yayaların tahliyesinde alan ve zamanın etkili kullanıl- masını geliştirdi. Geniş yaya yürüme yolları için tahliye sistemi tasarımı Tavares ve Galea, 2009; Zhang ve Tan, 2009; Zhang, 2009, tarafından sunuldu. Wu ve çalışma arkadaşları (2010), yayaların tahliyesi simülasyonunu sundular. Gwynne ve çalışma arkadaşları (2009), Zhao ve çalışma arkadaşları (2008) çıkışın genişliği ve tasarımının çıkıştan geçiş kapasite- si üzerine olan etkilerini geliştirdiler. Buna ilave olarak Çin’de “Binaların yangından korunması için Yönetmelik GBJ 16-87” de acil durum çıkışının düzenlenmesi için temel emniyet şart- larını açık ve kesin olarak belirtmiştir. Ancak bu çalışmalar ku- rulmuş olan yaya yollarındaki tahliye için simülasyonlar üzeri- ne odaklanmaktadır. Acil durum çıkışının, özellikle yayalar için yürüme yollarındaki acil durum çıkışlarının genişliğinin belir- lenmesi, yöntemi üzerine hemen hemen hiç çalışma yoktur. Bu makalenin aşağıdaki kısımları aşağıdaki gibi düzen- lenmiştir. Bölüm 2 acil durum çıkışının eninin hesaplanması üzerine etki eden, içinde yayaların tahliye edilmesi süreci, acil durum çıkış geçidi kapasitesi ve yayaların çıkış seçme stra- tejisinin de dâhil olduğu etmenleri tanıtmaktadır. Bölüm 3 yayalar için yürüme yollarındaki acil durum çıkışlarının geniş- liğini hesaplama yöntemini toplam sayı ve yayaların tahliyeye başlama yerleri ve çıkış geçicinin kapasitesi gibi tahliye etme özelliklerine göre göstermektedir, burada acil durum çıkışını belirleme prensipleri tahliye süresi ve hareket mesafesi esas alınarak belirtilmiştir. Bölüm 4 çıkışın düzenlenmesi prosedü- rünü bir örnek yardımıyla göstermektedir. Son olarak Bölüm 5 sonuç bölümüdür. 2. ACIL DURUM ÇIKIŞININ DÜZENLENMESINI ETKILEYEN ETMENLER 2.1. Yayaların tahliye edilmesi süreci Yayalar genel olarak, kendi faaliyetlerinin hedefi veya du- varlar ve sandalyeler gibi dahili engellerin ayırması nedeniyle, yürüyüş yollarındaki mahalli bir bölgede toplanır. Acil durum çıkışı yürüyüş yollarının “dar boğazıdır”. Bu nedenle yoğun- luğu yüksek olan yayalar sıkışıklığa ve tahliye zamanının atmasına yol açar. Tahliye süreci sırasında, toplanan yayalar ilk olarak yerel toplanma durumundan normal tahliye duru- muna dağıtılmalıdır. Daha sonra yayalar pasaj boyunca veya doğrudan çıkışa doğru hareket eder. Sonunda çıkışın önünde kalabalık bir kuyruk oluştururlar ve yürüme yollarını çıkıştan sırayla geçerek terk ederler. Tahliye süreciyle tahliye süresi arasındaki ilişkiyi tarif etmek için, yürüme yollarındaki tahli- ye süreci üç kademeye bölünebilir: dağılma kademesi, yol bulma kademesi ve çıkıştan geçme kademesi. Dağılma kade- mesinde, yayalar yerel toplanma durumundan normal tahliye aşamasına dağılırlar. Yol bulma kademesinde, yayalar tahliye yolunu bulur ve çıkışa doğru hareket eder. Çıkıştan geçme kademesinde ise tüm sıkışan yayalar çıkıştan geçerler. Sıra- sıyla T1 dağılma zamanı, T2 yol bulma zamanı ve T3 çıkıştan geçme zamanı üç tahliye kademesine karşılık gelecek şekilde adlanır. Yayalar için yürüme yollarındaki yayaların tahliye sü- reci Şekil 1’de görülebilir. yaya tesislerdeki tahliye için simülasyonlar üzerine odaklanmaktadır. Acil durum çıkışının, özellikle yayalar i tesislerindeki acil durum çıkışlarının genişliğinin belirlenmesi, yöntemi üzerine hemen hemen hiç çalışma yo Bu makaleni aşağıdaki kısımları şağ daki gibi düzenlenmişti . Bölüm 2 acil durum çıkışının enini üzerine etki eden, içinde yayaların tahliye edilmesi süreci, acil durum çıkış geçidi kapasitesi ve yayaların çıkı stratejisinin de dâhil olduğu etmenleri tanıtmaktadır. Bölüm 3 yayalar için yürüme tesislerindeki acil durum ç genişliğini hesaplama yöntemini toplam sayı ve yayaların tahliyeye başlama yerleri ve çıkış geçicinin kapasit etme özelliklerine göre göstermektedir, burada acil durum çıkışını b lirleme pr nsipleri tahliy üresi ve hare esas alınarak belirtilmiştir. Bölüm 4 çıkışın düzenlenmesi prosedürünü bir örnek yardımıyla göstermektedir. Bölüm 5 sonuç bölümüdür. 2. Acil Durum Çıkışının Düzenlenmesini Etkileyen Etmenler 2.1 Yayaların tahliye edilmesi süreci Yayalar genel olarak, kendi faaliyetlerinin hedefi veya duvarlar ve sandalyeler gibi dahili engellerin ayırması yürüyüş tesisindeki mahalli bir bölgede toplanır. Acil durum çıkışı yürüyüş tesislerinin “dar boğazıdır”. Bu n yoğunluğu yüksek olan yayalar sıkışıklığa ve tahliye zamanının atmasına yol açar. Tahliye süreci sırasında, to ilk olarak yerel toplanma durumundan normal tahliye durumuna dağıtılmalıdır. Daha sonra yayalar pasaj boy doğrudan çıkışa doğru hareket eder. Sonunda çıkışın önünde kalabalık bir kuyruk oluştururlar ve yürüme tesi sırayla geçerek terk ed rler. Tahliye süreciyle tahliye süresi arasındaki ilişkiyi tarif tmek için, yürüme tesisle süreci üç kademeye bölünebilir: dağılma k demesi, yol bulma k demesi ve çıkıştan geçme kademesi. Dağılm yayalar yerel toplanma durumundan normal tahliye aşamasına dağılırlar. Yol bulma kademesinde, yayalar tah bulur ve çıkışa doğru hareket eder. Çıkıştan geçme kademesinde ise tüm sıkışan yayalar çıkıştan geçerler. Sır d ğılma zamanı, T 2 yol bulma zamanı ve T 3 çıkıştan geçme zamanı üç tahliye kademesine karşılık gelecek şe Yayalar için yürüme tesislerindeki yayaların tahliye süreci Şekil 1’de görülebilir. Şekil 1. Yürüme tesislerinde yayaların tahliye sürecinin görünüşü Yayalar için yürüyüş tesislerinde toplam tahliye süresi T olarak adlanır. Bu son yayanın yürüme tesi zamandır. T zamanı T 1 , T 2 ve T 3 ile belirlenir. T= T 1 +T 2 +T 3 Yayaların tahliye süresini hesaplamak için, yaya tesisinde, tahliye tesisindeki tahliye işaretinin yaya Şekil 1. Yürüme yollarında yayaların tahliye sürecinin görünüşü YANGIN / MAKALE