Yangın ve Güvenlik Dergisi 196. Sayı (Ocak-Şubat 2018)

24 Yangın ve Güvenlik / Ocak - Şubat 2018 yanginguvenlik.com.tr Köpük; Basınçlı Su + Deterjan + Hava karışımından mekanik olarak elde edilen, yağ veya sudan daha düşük yoğunlukta, tüm yüzeylere yapışabilen, yanan sıvıların üzerini örterek havayı kesen, küçük kabarcıklardan oluşan kararlı bir kütledir [3]. 1.4. Temiz Gazlı Söndürme Cihazları Son zamanların popüler yangın söndürme sistemlerin- den biri olan temiz gazlı söndürme sistemleri LPCB ve UL onaylı olarak üretilmektedir. FM 200 gazlı söndürme sistemi olarak da bilinen bu sistem, insan sağlığına zararlı olan halon gazının yerine kullanılan ve herhangi bir risk teşkil etmeyen gazları içeren sistemdir. Yangına müdahaleden sonra etrafta toksit bırakmaması ve elektriği iletmemesi tercih sebepleri arasındadır. [5] Olumlu özellikler sayesinde hassas materyallerin bulun- duğu odalarda faydalı olmaktadır. Özellikle tarihi eserleri barındırıldığı müzelerde, elektrik odalarında, jeneratör birim- lerinde, bilgi işlem odalarında, güvenlik odalarında, tele- fon santrallerinde, değerli evrakların bulunduğu arşivlerde çok işe yaramaktadır. Sadece 10 saniye gibi kısa bir sürede boşalabilmesi, ekonomik olması, Halon 131 gazının yerine kullanılabilmesi, insanların da bulunduğu yerlerde korku- suzca kullanılabilmesi, artık bırakmaması, kimyasaldan daha ziyade yangınlara fiziksel olarak müdahale etmesi, ozon tabasına zarar verici etkisinin bulunmaması, iletken olmaması, koku içermemesi ve renksiz olması en bilinen ve beğenilen özellikleridir. Elektriksel alanlarda ve değerli materyallerin bulunduğu yerlerde korunması gereken şeylerin temiz gazlı söndürme sisteminde kullanılan gazlar sayesinde, yangın esnasında müdahalede herhangi bir zarar görmemesi sağ- lanmaktadır. Bu sistemde en fazla kullanılan gaz FM 200 Şekil 1.4. Sulu tabaka oluşturan köpüklü söndürme cihazı ve kullanımı gazıdır. 42 bar basınç altında hazır halde bekleyen ve ren- giyle kokusu bulunmayan FM 200 gazı, bu sektörde çalışan herkes tarafından müşterilere tereddütsüz bir şekilde tavsiye edilen bir gazdır. A ve B tipi fiziksel yangınlarda söndürme yeteneği bulunmaktadır. Kimyasal literatürde heptafluo- ropropane olarak bilinen FM200 gazı, insan sağlığına zarar vermemektedir [6]. Gazlı söndürme sistemlerinin genel uygulama alanları [7]: • Bilgi işlem odaları ve merkezleri • Arşivler • Ana kumanda ve kontrol merkezleri • Otomasyon merkezleri • Elektronik malzeme depoları • Röntgen odaları • Tomografi odaları • MR odaları • Sanat galerileri ve müzeler • Kütüphaneler • Laboratuar ve araştırma-geliştirme merkezleri • Elektrik odaları • Telefon santralleri • UPS ve akü odaları • Elektronik cihaz depoları 1.5. Karbondioksitli Söndürme Cihazları Karbondioksitti (CO2) söndürme cihazlarının, hem elde taşımalı hem de tekerlekli üniteleri mevcuttur. CO2 söndürme cihazları, B ve C sınıfı yangınları söndürmede etkilidir. Püs- kürmenin gaz olması nedeni ile, püskürme mesafesi sınırlıdır ve donmaya karşı tedbir gerektirmez [2]. Karbondioksit, sıvılaştırılmış ve sıkılaştırılmış gaz olarak, her an kullanılmaya hazır şekilde kendi basıncı altında depola- nır. Kısa bir hortum veya boru ucunda takılı plastik veya lastik hortum içinden püskürür. Gazlı püskürtme ile birlikte, genel- likle kuru buz kristalleri veya karbondioksit “kar”ı da çıkar. Bu kar, püskürtmeden hemen sonra uçuşarak gaza dönü- şür. Püskürtüldüğünde, karbondioksit gazı mevcut oksijeni süpürerek yangını boğar. CO2, yakıt yüzeyinde buharlaşmayı kesen tabaka oluşturmaz; bu nedenle yakıtın her an tekrar alevlenme tehlikesi vardır. Tekerlekli karbondioksit üniteleri, elde taşımalı ünitelere benzerdir, ancak daha büyüktürler. Bu üniteler, sadece B ve C sınıfı yangınlarda kullanılmak üzere yapılmışlardır. Tekerlekli üniteler, genellikle havaalanlarında ve endüstriyel merkezlerde kullanılırlar. Yangın noktasına getirildikten sonra, kullanmaya başlamadan önce hortum (genellikle 5 m’den kısadır) çıkarılır veya açılır. Çalışma pren- sibi, küçük elde taşımalı ünitelerdeki gibidir [4]. KAPAK KONUSU