Yangın ve Güvenlik Dergisi 194.Sayı (Ekim 2017)

10 Yangın ve Güvenlik / Ekim 2017 yanginguvenlik.com.tr İTFAIYECİ 4. BACA YANGINLARININ BİNAYA SİRAYETİ Baca yangınların bir kısmı da başlangıçta söndürül- mekte, bir kısmı çatı yangınına dönüşmekte, bir kısmında ise bina tamamen yanmaktadır. Baca yangınıyla başlayan ve büyük yangına dönüşerek yanan çok sayıda işyeri, yalı ve ahşap bina mevcuttur. Özellikle ahşap binalarda baca yangınları çok tehlikelidir. Baca yangınlarının birinci sebebi bacaların yeterince temizlenmemesidir. Tutuşan kurumlar, küçük yer sarsıntıları ile de olsa bacalarda meydana gelen küçük çatlaklar veya iyi yapılmamış duvarlardan çatıya veya içeriye sirayet etmekte ve yangın büyümektedir. Özellikle eskiden yapılan bacalarda oluşan çatlaklar baca içindeki yangınların çatıya geçişini kolaylaştırmaktadır. Çat- laklar deprem nedeniyle olabildiği gibi boğazdaki yalıların büyük gemilerin geçmesiyle, yol kenarındaki binalarda bü- yük kamyonların/iş makinalarının geçmesiyle, oluşturdukla- rı sarsıntılardan oluşabilmektedir. Baca yangınlarının binaya sirayet etmemesi için yeterli yangın dayanımına sahip olma- lıdır. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetme- liğe göre bacaların duvarları yangına 120 dakika dayanıklı olmalıdır. Kazana ait baca duvarları 500 ° C sıcaklığa daya- nıklı olan malzemeden yapılmalıdır. Delikli tuğla ve briket gibi delikli malzeme kullanılmalıdır. Bacaların mümkün ise, komşu yüksek binalardan en az 6 m uzaklıkta yapılması ve ait olduğu bina mahyasının en az 0.8 m üzerine kadar çıka- rılması gerekir. Baca içindeki yangın, bacanın yapısına ciddi hasar vere- bilir. Duvarlar çatlayabilir, bazı parçaları dağılabilir veya yük- sek ısıdan çökebilir. Baca içindeki sıcaklık 1000 ° C sıcaklığa kadar yükselebilir ve bu da metal bağlantıları eritip çökme- sine sebep olabilir. Çoğu ilk yangında, bacanın sadece sı- valarının çatlayıp döküldüğü yangınlardır. Ama ikinci baca yangınında, ilk yangında malzeme hasar gördüğünden, yangının çatıya veya bacanın etrafındaki yanıcı maddelere geçerek yapıya zarar verme ihtimali artar. Baca yangınları genellikle kimyasal kuru tozla söndürülür. Henüz yangın kü- çükse bacanın üzeri kapatılarak havasız bırakmak suretiyle de söndürülmektedir. Bununla beraber, büyük baca yangın- larına su ile ve köpükle müdahale etmek gerekmektedir. 5. BACA TEMİZLİĞİ Baca temizliğinin öncelikle amacı, baca içinde yangına sebep olacak kurumların temizlenmesidir. Yangın çıkma ihtimalini azaltması gerçekte yeterli sebep, fakat baca te- mizliği aynı zamanda yakıt tasarrufu sağlar ve çevre kirli- liği bakımından da faydalıdır. Baca iyi temizlenmişse baca çekimi iyidir. Baca çekimi iyi ise yanma verimi daha yük- sektir, yakıttan tasarruf sağlanır. Enerji kaybı daha az olur ve yanmamış gazların miktarı azalacağı için çevre kirliliği daha az olur. Yanma veriminin düşmesi ile birlikte atık gaz miktarı da artacak ve kurum artacağı için yangın ihtimali de artacaktır. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe göre sıvı ve katı yakıtlı kazanların bacalarının yılda en az iki defa yetkili kişilere temizlettirilmesi gerekir. Odun ve kömür gibi katı yakıtlar ile yüksek oranda is bırakan sıvı yakıtlar kul- lanıldığı takdirde, borular ayda bir, bacalar ise iki ayda bir temizlenmelidir. Baca temizliği, mahallin itfaiye teşkilatı tarafından ya- pılır. Ancak, bu konuda itfaiye teşkilatından aldığı izin ile ve belediye encümeninin belirlediği fiyat tarifesi üzerinden faaliyet gösteren özel firmalar var ise, temizlik onlara da yaptırılabilir. 6. SONUÇ Baca yangınlarını önlemek için bacanın standartlara uygun olarak tasarlanması, duvarlarının yangına dayanıklı malzemeden ve ısı yalıtımlı olması, kullanılan yakıtın, yakı- lan cihaza uygun özellikte olması, ısınma amacıyla kullanılan cihazların bacaları her ısıtma mevsimi öncesinde, topluma açık lokanta ve benzeri yerlerdeki mutfak bacaları ise sürekli olarak kontrol edilmeli ve her ay temizlenmelidir. Bacalarda yanıcı çökeltilerin birikmemesi için, sobalarda, şöminelerde ve açık ocaklarda kuru odun ve kaliteli kömür kullanılmalı, ilk tutuşturmada yağlı kağıtlar, mukavva kutu- su, ambalaj kağıdı ve katran esaslı tutuşturucular kullanıl- mamalıdır. Evde oluşan naylonlar ve plastik esaslı atıklar yok edilmek için asla yakılmamalıdır. Bacaların temizletilmesi güvenilir kurumlara yaptırılmalıdır. Şekil 3. Baca Yangınına Müdahale