Yangın ve Güvenlik Dergisi 194.Sayı (Ekim 2017)

Yangın ve Güvenlik / Ekim 2017 9 yanginguvenlik.com.tr çıkabilir. Her ne formda olursa olsun kreozot çok yanıcıdır. Yeterli miktarda birikirse tehlike oluşturur. Bazı koşullar kre- ozotun oluşumunu hızlandırır. Kreozotun baca duvarlarında oluşmasını hızlandıracak faktörlerin başında kötü yanma, düşük baca sıcaklığı ve yetersiz hava nedeniyle baca çekişi- nin iyi olmaması gelir. Yanma için yeterli hava (oksijen) yok- sa, yanma sonu ürünlerinde yanmamış uçucu madde miktarı fazlalaşır ve baca sıcaklığı düşükse yoğuşma artar. Baca çe- kişinin yeterli olmaması hem yanma verimini kötüleştirir hem de dumanın baca içinde kalma süresini, dolayısıyla yoğuşma miktarını artırır. Baca çekişi ve kreozot oluşumu birbirini et- kiler. Baca çekişinin kötü olması kreozot oluşumunu artırır ve kreozotun artışı da baca çekişini kötüleştirir. Yangının büyüklüğü, oluşan kreozot miktarıyla artar. Bacada oluşacak bu kreozot miktarı, bacanın bağlı olduğu yakıcıya (şömine, soba, kazan, açık ocak vs) ile yakılan yakıt cinsine (odun, kömür, fuel-oil, doğalgaz vs) ve ayrıca kul- lanılan yakıtın özelliklerine (yaş odun, kalitesiz kömür vb) bağlı olarak değişir. Özellikle yaş odunlar ve kalitesiz kömür- ler kreozot oluşumunda etkin rol oynar. 3. İSTANBUL BACA YANGINLARI İstanbul’da doğal gaz kullanımı arttığı için baca yan- gınları bina sayısına oranla azalmasına rağmen İstanbul’da 200-2016 yılları ortalamasına göre her yıl yaklaşık 1100 adet baca yangını meydana gelmektedir. Doğalgaz kulla- nımı yaygınlaşmadan önce 1990’lı yılların başında yılda or- talama 2200 baca yangını oluyordu ve baca yangıları top- lam yangınların %25’inden daha fazlaydı. Günümüzde ise, İstanbul’da doğalgaz kullanımı yaygınlaştığı için meydana gelen baca yangınların oranı % 4,5’a düşmüştür. Gelişmiş ülkelerdeki baca yangınları oranına daha düşüktür. Baca yangınlarının toplam yangınlara oranı yaklaşık olarak Ame- rika Birleşik Devletleri’nde % 1, İngiltere’de % 2 ve Japon- ya’da % 2 dir. Baca yangınları toplam yangınlara oranla düşük olma- sına rağmen konutlarda meydana gelen yangınların dört- te birini oluşturmaktadır. Ülkemizde baca yangınlarının bu kadar çok olmasının birinci nedeni, kullanılan yakıt cinsidir. Gelişmiş ülkelerde ısıtma cihazlarında gaz yakıtlar ve elekt- rik kullanılırken ülkemizde katı ve sıvı yakıtlar henüz fazla kullanılmaktadır. Özellikle, yakılan kalitesiz kömürlerin ve yaş odunların kül oranı ve katı atık miktarı fazla, ısıl enerjisi düşük olduğundan, bacalar çok çabuk kirletmekte, temizli- ği yeterince yapılmadığından baca yangınlarının sayısı fazla olmaktadır. Şekil 2. Baca İçinde Oluşan Kreozotun Görüntüsü Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Sayı 1238 1176 1026 1090 1130 1144 2097 749 1185 1093 Yüzde 4,9% 4,7% 3,4% 5,4% 5,4% 4,5% 4,7% 5,0% 4,4% 3,8% Tablo 1. İstanbul’da Son 10 Yılda Çıkan Baca Yangını Sayısı ve Oranları