Yangın ve Güvenlik Dergisi 184. Sayı (Temmuz-Ağustos 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 184 54 YANGIN - MAKALE 3. Endüstr × yel úü letmelerde Yang × n Güvenli ù i Yang × n güvenli ù i, endüstriyel i ü letmeler- de çal × ü anlar × n i ü sa ù l × ù × n × ve güvenli ù ini kapsamas × n × n yan × nda mal güvenli ù inin de sa ù lamas × ndan dolay × oldukça geni ü bir alana i ü aret etmektedir. Alan × n geni ü olmas × n × n nedeni bir yang × n sonras × or- taya ç × kan vakan × n sonuçlanabilmesi, mühendislik disiplinlerinin yan × nda birçok kamu ve özel kurulu ü un ortakla ü a çal × ü - mas × ile tamamlanabilmektedir. Ancak bizim burada üzerinde durmam × z gere- ken konu, yang × n e ù itim ve güvenli ù inin mühendislik disiplinleri ile nas × l ve ne ka- dar etkile ü im içinde olduklar × d × r. Dolay × - s × yla yang × n e ù itimi ve güvenli ù inin yeni- den ele al × nmas × faydal × olaca ù × dü ü ünülmektedir. • Yang × n e ù itimi ve güvenli ù i; (?) • Bir defaya mahsus yap × lan bir eylem de ù ildir, • Her y × l uygulamal × olarak yenilenmeli- dir, • úü letmenin acil durum plan × n × n uygu- lanmas × d × r, • Tüm personelin kat × laca ù × senaryolu tatbikatlar yap × lmas × d × r, • Ölçülüp, de ù erlendirilebilir olmal × d × r, • Tüm yang × n uyar × ve söndürme sis- temlerinin çal × ü t × r × lmas × d × r, • úü letme yönetiminin bizzat görev al- mas × d × r, • De ù i ü ik mevsim ve zamanlarda tüm aksiyonlar denenerek gözden geçiril- mesidir, • Yang × n güvenlik süreç yönetiminin tüm personelin uygulayabilmesidir, • ú deal bir yang × n güvenli ù i ve e ù iti- minin sa ù lanmas × için, i ü letme acil durum ekiplerinin a ü a ù × daki be ü ana faktörün mühendislik süzgecinden geçirilmesi ile mümkün k × l × nmaktad × r; (?) • Yang × n Risk Analizi yapmak, • HAZOP(Hazard and Operability Stu- dies) analizini yapmak, • Patlamadan Korunma Doküman × ha- z × rlamak, • Yang × n alg × lama, önleme ve söndür- me araçlar × n × n tesis edilerek, bak × m ve kontrollerinin yap × l × p çal × ü mas × n × sa ù lamak, • Tesis edilen yang × n önleme ve sön- dürme sistemlerin kullan × lmas × için, periyodik olarak e ù itim ve tatbikatlar yapmak, • Sahada yap × lan incelemelerde ge- nellikle yönetmeliklere uygun yang × n güvenlik önlemleri ihracat yapan fab- rikalarda ve kurumsalla ü m × ü • úü letmelerde görülmektedir. Bunun en önemli nedeni, ithalat yapan yaban- c × i ü letmelerin mal veya hizmet te- dariklerinde gerek kalite kayb × , gerek olas × bir afet durumunda ü irketlerinin ma ù dur kalmamas × için, çe ü itli yapt × - r × mlarla tedarikçi i ü letmenin güvenli ù i- ni art × rarak riski en aza indirgenmesini sa ù lamakt × r. Resim 2 (a, b, c)’ de görüldü ù ü üzere yang × n geçiren i ü letmelerde yap × lan olay yeri incelemelerinde i ü letme yang × n güvenlik önlemlerini al × nmas × na ra ù men, yönetim ve alt çal × ü anlar taraf × ndan yang × n söndürme cihazlar × n × n önünün kapat × lmas × veya acil durum ekiplerinin yang × n esnas × nda söndürme cihazlar × n × kullanamamalar × nedeniyle ba ü ar × s × z ol- duklar × gözlenmi ü tir. Yang × na maruz kalan i ü letmelerde sa- dece bu cihazlar de ù il, erken alg × lama ve uyar × sistemlerinin gaz veya duman × alg × lamad × ù × , alarm butonunun dü ù me- sine bas × l × p ancak çal × ü mad × ù × , yang × n söndürme tüplerinin toz püskürtmedi ù i, jeneratör ve pompalar × n devreye girme- di ù i, yang × n hortumlar × ndan su gelme- di ù i, hortumlar × n yerinden ç × kma veya patlama gibi olumsuzluklar nedeniyle yang × nlara maruz kald × ù × gözlenmi ü tir. úü - letmelerin yang × nlara maruz kalmalar × n × n iki önemli sebebi vard × r. Birincisi yang × n güvenlik ve e ù itimine ba- k × ü aç × s × , ikincisi ise üretim odakl × bak × ü aç × s × olup, her iki aç × ya yanl × ü aç × lardan bak × l × p ve de ù erlendirilmesidir. Yang × n Güvenlik ve E ù itimine Bak × ü Aç × s × úü letmeler genellikle yang × n konusunda yeterli bilgiye sahip olmad × klar × için, ön yarg × l × davranarak, ne kadar e ù itim ve önlem al × nsa da, bir yang × n oldu ù un- da alm × ü olduklar × cihazlar ile yang × n × n söndürülemeyece ù i görü ü ünü ileri sür- mektedirler. Bir ba ü ka görü ü ise yang × na maruz kalan i ü letmelerin erken uyar × , ön- leme ve söndürme sistemlerinin bak × m ve kontrolleri yap × lmamas × nedeniyle çal × ü mad × ù × için, bunlara yap × lan harca- malar × n bo ü a yap × lan harcama oldu ù u görü ü ündeler. Oysa Resim 1 (a, b, c) ’de görüldü ù ü üzere alan çal × ü malar × na dik- katle bakt × ù × m × zda, ihracat a ù × rl × k çal × ü an kurumsalla ü m × ü i ü letmelerde önleme ve söndürme sistemlerinin çok iyi çal × ü t × ù × , yang × nlara erken müdahale ederek ba- ü ar × l × olduklar × tespit edilmi ü tir. Üretim Odakl × Bak × ü Aç × s × úü letmelerin de t × pk × canl × varl × klar gibi bir ya ü am süreci vard × r. Bu süreçte ham- maddenin insan ve makineler vas × tas × y- la yak × t veya elektrik enerjisi ile × s × l i ü leme tabi tutulup, kesilip biçilip ü ekil verilerek boyanma i ü lemiyle hammadde mamul hale gelmektedir. Hammaddenin ma- mul hale gelmesindeki bu süreçte bina, makine, makine aksamlar × ile elektrik tesisatlar × ndaki sürtünme, × s × nma ile bir yandan yava ü yanmaya, di ù er yandan ise makine ve aksamlar × n × n kirlenerek, elektrik tesisatlar × içerden ve d × ü ar × dan malzeme yorgunlu ù una ba ù l × olarak y × pranmaktad × r. Özellikle üretim yapan i ü letmeler bu süreç içerisinde t × pk × insan- lar gibi ciddi ü ekilde bak × m ve temizli- ù e ihtiyaç duymaktad × rlar. úü veren veya temsilcilerinin i ü letmeye ve prosesine bak × ü aç × lar × bir insana bak × ld × ù × aç × dan bak × lmad × ù × sürece, sürekli yang × n riski al- t × nda kalaca ù × öngörülmektedir. úü letmeler üretime a ü × r × derecede odak- land × klar × nda yang × n riski körlü ù ü de be- raberinde art × rmaktad × r. Resim 1 (a, b, c) ’de görüldü ù ü gibi iplik fabrikas × nda