Yangın ve Güvenlik Dergisi 181. Sayı (Mart 2016)

KAPAK KONUSU - MAKALE YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 181 34 Hilmi Sayg × n SUCUO ø LU¹ Fatih AKKOYUN¹ P × nar DEM ú RC ú O ø LU¹ ú smail BÖ ø REKC ú ¹ ¹ Adnan Menderes Üniversitesi Çoklu Sensör Yakla ü × m × yla Erken Yang × n Alg × lama Sisteminin Geli ü tirilmesi Bu çal × ü mada, erken yang × n alg × lama sistemi tasarlan × p geli ü tirilmi ü tir. Çal × ü man × n amac × çoklu sensör yakla ü × m × yla güvenilir sonuçlar üreten dü ü ük maliyetli, kompakt ve mobil platformlarda kullan × labilir bir yang × n alg × lama ünitesinin olu ü turulmas × d × r. Çoklu sensör veri füzyonu tekni ù i kullan × larak %96 do ù rulukta güvenilir yang × n alg × lama yap × labilece ù i sonucuna var × lm × ü t × r. Özet Bu çal × ü mada, erken yang × n alg × lama sistemi tasarlan × p geli ü tirilmi ü tir. Çal × ü man × n amac × çoklu sensör yakla ü × m × yla güvenilir sonuçlar üreten dü ü ük maliyetli, kompakt ve mobil platformlarda kullan × labilir bir yang × n alg × la- ma ünitesinin olu ü turulmas × d × r. Yang × n alg × la- ma sistemi k × v × lc × m, s × cakl × k ve duman sen- sörlerinden olu ü turulmu ü tur. K × v × lc × m sensörü 760 ile 1100 nm dalga boylar × aras × ndaki × ü × k kaynaklar × n × alg × lamakta kullan × lm × ü t × r. Ortam s × cakl × k de ù i ü imleri s × cakl × k alg × lama sensörü kullan × larak ölçülmü ü tür. Sensör s × cakl × k ölçüm aral × ù × -55 ile 150 Ý C aras × ndad × r ve hassasiye- ti ± 0.75°C dir. 10 ile 1.000 ppm aras × ndaki karbon monoksit (CO) yo ù unlu ù unu alg × laya- bilen yar × iletken gaz sensörü duman alg × la- mada kullan × lm × ü t × r. Yang × n alg × lama ünitesi ate ü kayna ù × ndan 10, 50, 60, 80 ve 100 cm mesafelere konumland × r × larak test edilmi ü tir. Test sonuçlar × sistemin ate ü kayna ù × n × 100 cm mesafeye kadar alg × layabildi ù ini göstermi ü tir. Çoklu sensör veri füzyonu tekni ù i kullan × larak %96 do ù rulukta güvenilir yang × n alg × lama ya- p × labilece ù i sonucuna var × lm × ü t × r. Anahtar Kelimeler: Erken yang × n alg × lama, Yan g × n alg × lama testi, Çoklu sensör yakla ü × m × 1. Giri ü Yang × n genellikle tehlikeli patlamalarla meyda- na gelen ve ya ü am alanlar × nda geri dönü ü ü mümkün olmayan hasarlara sebep olan bir fe- laket türüdür. Y × llar içerisinde ö ù renilen güvenlik know-how lar × na ra ù men günümüzde insano ù lu s × kl × kla tehlikeli patlamalarla ve yang × n felaketle- riyle mücadele etmek zorunda kalmaktad × r [1]. Bu felaketler kanserojen madde yay × lmalar × gibi olumsuz çevre etkileriyle sonuçlanmaktad × r [2]. Yang × nla mücadele oldukça tehlikeli bir görev olmas × na ra ù men günümüzde bu vazife itfaiye personelinin kahramanl × klar × yla yürütülmektedir. Bu durum hem yang × n personelinin hem de yang × n alan × ndaki mahsurlar × n can × n × tehlikeye atmaktad × r. Yang × n × n ba ü lang × c × n × n ard × ndan felaket boyutuna ula ü madan kontrol etmek ve zarar gören alan × kurtarmak neredeyse imkâns × z- d × r. Dolay × s × yla yang × nla mücadelede en efektif metot kontrol ve erken alg × lamad × r. Ülkemizde ve Dünyada Yang × n ú statistikleri “Uluslararas × Yang × ndan Korunma ve Sön- dürme Teknik Komitesinin” (CTIF) 31 ülkeyi ve dünya nüfusunun yakla ü × k yüzde yirmisini kap- sayan istatistiki çal × ü ma raporuna göre 2013 y × l × nda 2,5 milyon yang × n felaketi ya ü anm × ü ve yakla ü × k 22.000 insan hayat × n × kaybetmi ü - tir. Yine ayn × raporun sonuçlar × na göre Ameri- ka Birle ü ik Devletleri y × ll × k ortalama 600.000 ile 1.500.000 aras × nda de ù i ü en yang × n say × s × yla en çok felaketin ya ü and × ù × ülke konumundad × r ( Tablo 1) . Türkiye ise 20.000-100.000 yang × n say × s × ve 200-1.000 can kayb × yla yüzdelik dilim s × ralamas × nda üçüncü durumdad × r ( Tablo 2 ). Tablo 1: Farkl × ülkelerde meydana gelen ortalama yang × n say × lar × S × ralama Ülkeler Yang × n Say × s × 1 Amerika Birle ü ik Devletleri 600.000 - 1.500.000 2 ú ngiltere, Fransa, Almanya, Rusya, Polonya, Çin 100.000 - 600.000 3 Japonya, Endonezya, Türkiye, Kanada, Güney Afrika 20.000 - 100.000 4 Tayland, Cezayir, Romanya, Kazakistan, Belçika 10.000 - 20.000 5 Irak, Sri-Lanka, Suriye, Tunus, Slovakya, Gürcistan 5.000 - 10.000 Tablo 2: Farkl × ülkelerde yang × n sebebiyle ya ü anan can kay × plar × S × ralama Ülkeler Yang × n Say × s × 1 Hindistan, Rusya, Pakistan 10.000 - 20.000 2 Amerika Birle ü ik Devletleri, Çin, Güney Afrika, Japonya 1.000 - 10.000 3 ú ngiltere, Almanya, Türkiye, Endonezya, Brezilya, ú ran 200 - 1.000 4 Avusturalya, Sri-Lanka, Macaristan, ú sveç, Moldova 100 - 200