Yangın ve Güvenlik Dergisi 180. Sayı (Ocak-Şubat 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 180 57 YANGIN - MAKALE yang × nlar × nda meydana gelebilir. Yan- g × n 200 metre karenin üzerindeki zemin alan × n × n üzerine ç × kmaya ba ü lad × ù × nda olu ü abilir. Yang × n × kontrol alt × na alma harekat × , yan- g × n × n yatay ve dü ü ey yay × l × m × n × engelle- mek üzere, yang × n × yang × n hortumlar × ve yang × n kuleleri ile ku ü atmay × içerebi- lir. Ayr × ca, kap × lar × kapatmay × ve yang × n alan × ndan gelen veya yang × n alanlar × na giden havaland × rmalar × n kontrol alt × nda tutulmas × n × da içerebilir. Harici bir yang × n davran × ü lar × izleyicisi, gözlemlerde bulunmak ve hasar gören pencere, duman ve yang × n ü artlar × , yan- g × n × n üst katlara yay × l × m × hakk × nda bilgi- ler vermek ve bunlar × n yan × s × ra rüzgâr × n yang × n × nas × l etkileyebilece ù ini de bildi- rebilir. Bu bilgiler yang × n kat × ndaki (pri- mer – yang × n × n yan × nda) veya sekonder (biraz daha uzak) alanlar ilk olarak ku ü ku duyulacak alanlard × r. û ekil 3. 2009 ila 2012 y × llar × aras × nda Birle ü ik Krall × k’ta meydana gelen, su ak × t × lm × ü ve nefes alma aparat × kullan × lm × ü 5,400 bina yang × n × esas alan ara ü t × rma grafi ù i. Verilerde konut- lar, endüstriyel/depolama ve tüm di ù er yang × nlar için bir dizi e ù ri görülmektedir. Bun- larda, ortalama yang × n yükü ve taban alan × aras × ndaki optimum oranlar görülmektedir. Bu ak × ü oranlar × ndan a ü a ù × dü ü üldü ù ü takdirde itfaiyeciler daha uzun sürelerle yang × na maruz kalabilirler ve buna göre ek kaynak ve personel gerekebilir. Örne ù in, yang × n bölgesine aç × lan bir kap × y × açmadan önce, kaç × ü koridoru- nu (primer) veya merdiven bo ü lu ù unu (sekonder) dolduran duman ve × s × yla tehlikeli bir hale gelmi ü primer alandan yap × lacak bir tahliyeyi yönetmek daha faydal × olabilir. Baz × durumlarda, bina sakinlerini yerlerinde ‘korumak’ daha ya- rarl × olabilir. Ancak, riskli alanlarda bina sakinlerinin kontrolsüz hareketleri ciddi yaralanmalara ve hatta ölümlere de ne- den olabilmektedir. Bazen, yang × n sön- dürüldükten sonra, itfaiyecilerin yang × nla mücadele etmeye ba ü lamadan önce tahliye i ü lemi yapmad × klar × bölgelerde, kendinde olmayan bina sakinlerine rast- lanabilmektedir. Yang × nla Mücadele Suyu Yazar taraf × ndan son olarak kat × l × m yap × - lan bir ara ü t × rmada, bina yang × nlar × n × et- kin olarak söndürmek için gerekli müda- hale suyu konusu ara ü t × r × lm × ü t × r. Bu ara ü t × r- mada, 2009 ila 2012 y × llar × aras × nda Bir- le ü ik Krall × kta meydana gelen 5,400 bina yang × n × ayr × nt × l × olarak incelenmi ü tir. Her bir yang × nda su ak × t × lm × ü ve nefes alma aparat × kullan × lm × ü t × r. Glasgow Caledonian Üniversitesi ile ya- p × lan bir ara ü t × rma, a ü × r × yang × n hasar × olu ü up itfaiyeciler yüksek s × cakl × klara ma- ruz kalmadan önceki optimum, asgari ve kritik ak × ü oranlar × n × (litre/dakika/m³ ta- ban alan × ) göstermektedir. Yang × nlara geli ü im e ù risinin büyüme taraf × nda yakla ü × ld × ù × nda, yang × n sön- dürmenin erken evrelerinde a ü a ù × daki ak × mlar tavsiye edilmektedir: • Daha dü ü ük de ù erlerde yang × n ç × k- mas × olana ù × n × n bulunmad × ù × kritik ak × ü oranlar × • Yang × n söndürmenin mümkün oldu ù u ancak itfaiyecilerin ciddi ve zor ü art- larla yüz yüze kald × ù × asgari ak × ü oran- lar × . • Yang × n kontrolünün mümkün oldu ù u ancak itfaiyecilerin gereksiz cezalara maruz kalmad × ù × optimum (yeterli) ak × ü oranlar × . Yandaki grafikte ak × ü oran × , kompartman boyutu ve yang × n yüküne kar ü × l × k çe ü itli kullan × ma göre optimize edilmi ü tir (itfai- yecilerce kullan × ld × ù × ü ekli ile). Konut ak × ü × gereksinimi, endüstriyel veya depo bina- lar × n × n ya da ofisler, oteller, dükkanlar ve okullar gibi tüm di ù er kullan × mlar × n met- rekare ba ü × na yang × n müdahalesi ile kar- ü × la ü t × r × ld × ù × nda, ak × ü orta çizgide bir yer- dedir (Stefan Sardqvist taraf × ndan yap × - lan ara ü t × rmayla do ù ruland × ù × üzere). Bu optimum ak × ü de ù erlerinin alt × na dü ü mek itfaiyecilerin yang × nla daha uzun süreli olarak yüz yüze kalmalar × na ve daha bü- yük risk almalar × na, ayn × zamanda bina- da daha fazla yang × n hasar × meydana gelmesine neden olacakt × r.