Yangın ve Güvenlik Dergisi 180. Sayı (Ocak-Şubat 2016)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 180 TULUMBACI 8 Heliport Yang × n Söndürme Sistemleri-1 Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ ú TÜ Makina Fakültesi Helikopterler; di ù er ula ü t × rma araçlar × n × n sunamad × ù × ölçüde kolayl × k ve pratiklik sa ù larlar. Sa ù l × kla ilgili ambulans hizmet- leri, deprem ve di ù er do ù al afetlerde kurtarma, tahliye, yang × n söndürme ba ü ta olmak üzere ü ehir içinin yo ù un trafi ù ini atlamak için sivil havac × l × k sektöründe her geçen gün helikopterlerin kullan × m × artmaktad × r. Helikopterler yüksek binalar- la dolu bir yerde yüksek bir gökdelenin tepesine kolayca ini ü yapabilirken ayn × zamanda di ù er ula ü t × rma araçlar × n × n ula ü malar × n × n mümkün olmad × ù × yerlere de kolayca ini ü ve kalk × ü yapabildi ù inden büyük avantaj sa ù lamaktad × r. Helikopterlerin ini ü -kalk × ü yapt × klar × pistlere heliport, helipad ve helidek gibi isimler verilmektedir. Heliport; helikopter operasyonlar × na ev sahipli ù i yapacak ü ekilde tasarlanm × ü tesis olup ini ü alan × ve bununla ba ù lant × l × di ù er tesisleri de içermektedir. Heliped; helikopterleri kullanan pilotlar × n aletsiz ve görerek uçu ü kurallar × dâhilinde ini ü -kalk × ü yapabildikleri, basit teknik yap × lar d × ü × nda önemli üstyap × tesisleri bulunma- yan heliportlard × r. Yüksek bina üzerinde bulunan heliportlar heliped özelli ù indedir. Helidek; Deniz, göl gibi su üzerindeki yap × lar üzerine yerle ü tirilmi ü yüzen veya sabit heliportlara denilmektedir. Ayr × ca, yer seviyesindeki kara, deniz, göl gibi su üzerine yerle ü tirilen heliportlara Yer Seviyesi Heliportlar × (Surface-Level Heliports) ve karada, yer seviyesinden yüksekte ta ü × y × c × bir yap × üzerine yerle ü tirilen heliportlara Yükseltilmi ü Heliport (Elevated Heliport) denilmektedir. Son y × llarda i ü , e ù lence ve sa ù l × k alan- lar × nda helikopter kullan × m × nda ciddi bir art × ü gözlenmi ü tir. Özellikle ú stanbul’da trafikten kurtulmak, zaman kazanmak isteyen i ü adamlar × yeni yap × lan yüksek binalarda heliport istemektedir. Say × lar × çok az da olsa Türkiye’de baz × i ü adamlar × , fabrikas × na ya da zaman kazanaca ù × n × dü ü ündü ù ü yerlere giderken helikopter kullanmaktad × r. Hastanelerin ve i ü adamlar × n × n helikopter talebinin artmas × heliport ihtiyac × n × da art × rmaktad × r. Helikopter kullan × m × ndaki bu art × ü , hem uçu ü personeli ve yol- cular × n güvenli ù i hem de heliport ini ü platformuna ve helikoptere gelebilecek hasarlar × en aza indirmek için baz × konu- lar × n üzerinde ciddi ü ekilde durulmas × n × gerektirmektedir. Helikopterler taraf × ndan ta ü × nan yak × t miktar × uçaklar taraf × ndan ta ü × nandan daha az olmas × na ra ù men, yak × t deposu birçok durumda helikopter gövdesinin alt × nda ve motora yak × n konumland × r × l- d × ù × ndan daha ciddi yang × n meydana gelebilir. Di ù er bir deyi ü le, bir helikopter kazas × nda yanan yak × t helikopterin biti ü i- ù indeki kal × r ve böylece sonuç itibariyle olu ü an yang × n durumu, benzer büyük- lükteki bir uça ù × içeren bir durumdan daha ciddi olabilir. Özellikle bina üzerin- de yak × t × n dökülmesi binada da büyük riskler olu ü turabilir. Özellikle helipedlerde yang × n güvenli ù i ve söndürme sitemi çok önemlidir. Günümüzde kullan × lan heliportlar × n büyük k × sm × , yang × ndan korunma konusunda yang × n dolaplar × , köpük monitörleri veya köpüklü sabit püskürtücüler kullan × larak korunmaktad × r. Sistemlerin tasar × m × ile ilgili önemli iki kaynak bulunmaktad × r. Bunlar- dan birincisi, Uluslararas × Sivil Havac × l × k Te ü kilat × (ICAO-International Civil Aviation Organization) taraf × ndan yay × mlanan Ek-14 ve bu eke ili ü kin olarak yay × mlanan di ù er dokümanlard × r. Ülkemizde, heliport- lar × n yap × m × ve i ü letimine yönelik yap × lan i ü lemlerde, ICAO taraf × ndan belirtilen standartlar × n uygulanmas × zorunludur. Kritik Yang × n Alan ×