Yangın ve Güvenlik Dergisi 179. Sayı (Kasım-Aralık 2015)

KAPAK KONUSU - MAKALE YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 179 42 polama ve geri alma sistemleri kullanan modern da ù × t × m tesisleri genelde binan × n yüksekli ù ini, sadece tavandan çal × ü an ya ù murlama sistemlerinin k × s × tlamalar × n × n ötesine geçen yüksekliklere ç × kararak ve- rimlilik art × ü × sa ù lanmaya çal × ü × lmaktad × r. Su talebi. Yükseklik istenmese dahi, yük- sekli ù in art × ü × ile tavan tipi ya ù murlama sistemlerinin verimlilikleri dü ü mektedir. Tavan yüksekli ù i artt × kça, sadece tavan- dan çal × ü an ya ù murlama sistemleri için gerekli olan su miktar × da artmaktad × r. A ü a ù × daki tablo, Kutulanm × ü û i ü irilmemi ü A Grubu plastiklerin sadece tavandan çal × ü an ya ù murlama koruma sistemi ile en dü ü ük temel ya ù murlama ba ü l × ù × n × n su talebine e ü olarak NFPA 13 veya UL özel Uygulamalar × n × özetlemektedir. Tablo 1 ’de, sadece tavandan çal × ü an ya ù murlama sistemlerinin verimliliklerinin 9 metrenin üzerinde nas × l dü ü ü ü yapt × ù × görülmektedir. Tavan yüksekli ù i sadece 1.5 m, %17 art × r × larak, 9 metreden 10 metreye ç × kar × ld × ù × nda temel ya ù mur- lama ba ü l × ù × su gereksinimi %50’den daha fazla art × ü göstermektedir. Tavan yüksekli ù i %60 art × r × larak 10 metreden 15 metreye ç × kar × ld × ù × nda ise, temel ya ù - murlama ba ü l × ù × su gereksinimi %140’l × k bir art × ü göstermektedir. Böylelikle, tavan tipi ya ù murlama sistemi ile korunan bi- nalarda bile, sadece tavandan çal × ü an ya ù murlama sistemleri en verimli su kul- lanan sistemler olmayabilmektedir. Özellikle de dünyan × n çok fazla tatl × suyu olmayan bölgelerinde, gözlem, dene- me ve bak × m (ITM) amaçl × olarak yüksek miktarlarda içme suyu kullan × m × giderek yasaklanmaktad × r. Yüksek su tüketimi ve su bas × nc × gerektiren ya ù murlama sis- temlerinde ise sonuçta boru boyutlar × daha büyük olmakla beraber bir yang × n pompas × ihtiyac × da ortaya ç × kmaktad × r. Servis amaçl × olarak içlerindeki sular × n bo ü alt × lmas × gereken büyük çapl × boru- lar ve periyodik olarak bak × m gerektiren yang × n pompas × kullan × m × ITM için gerekli olan su miktar × nda art × ü a neden olmak- tad × r. Bu nedenledir ki, bir ya ù murlama sistemi için gereken su miktar × n × n azalt × l- mas × , ITM için gereken su miktar × nda da azalmaya neden olacakt × r. Daha Tehlikeli Ürünler. Yukar × da söz ko- nusu olan tart × ü mada koruma kriteri olarak Kutulanm × ü û i ü irilmemi ü A Grubu plastikle- re at × fta bulunulmu ü tu. Araç lastikleri, Aç × k- ta Tutulan A Grubu plastikler ve aerosoller gibi daha tehlikeli ürünler ise bir ya ù mur- lama sistemi için daha büyük zorluklara neden olmaktad × r. Bu ürünler, Kutulanm × ü û i ü irilmemi ü A Grubu plastikler için gerekli olan tavan yüksekliklerinden daha fazla alçalt × lm × ü yüksekliklerde raf tipi ya ù murla- ma sistemi gerektirmektedir. Örne ù in , NFPA 13, raflarda depola- nan kauçuk araç lastikleri için depola- ma yüksekli ù ini, tavandan yap × lan ESFR ya ù murlama sistemi korumas × ile 12 m tavan yüksekli ù i alt × nda 10 m ile s × n × rla- m × ü t × r. Bu kriter, K25.2 ESFR ya ù murlama ba ü l × ù × kullan × m × ile 2,600 gpm ya ù mur- lama ba ü l × ù × su gereksinimine i ü aret et- mektedir. Fire Protection Research Foundation – Yang × ndan Koruma Ara ü t × ma Vakf × – ta- raf × ndan yürütülen bir proje esas al × narak konulan yeni kriterle yap × lan tasar × mlarda ise û i ü irilmi ü A Grubu plastikler 12 metre tavan yüksekli ù i alt × nda 10 m yükseklik- te raflarda depolanmaktad × r. Bu krite- re göre K23.5 ya ù murlama ba ü l × klar × için 2,350 gpm ya ù murlama suyuna gereksinim duyulmakta ve tavandan ya ù murlama sistemine yard × mc × olmak üzere dikey bariyerlerin kurulmas × n × ge- rektirmektedir. Bu yeni kriterin hali haz × rda NFPA 13’e eklenmesi önerilmi ü tir. NFPA 30B raf tipi ya ù murlama sistemleri taraf × ndan sa ù lanabilecek iyile ü tirilmi ü koruma ile ilgili olarak çok aç × k biçimde göstermektedir. En tehlikeli depolama kategorisi olan aerosoller, Kutulanmam × ü Seviye 3’ler raf tipi ya ù murlama sistem- leri gerektirmektedir. Kutulanm × ü 2. ve 3. seviye aerosollerin raflarda depolan- mas × , sadece tavandan ya ù murlama sistemi ile s × ras × yla 6 m ve 4.5 m olarak k × s × tlanmakla birlikte, raf tipi ya ù murlama sistemi ile izin verilen raf yükseklikleri s × n × r- s × z olmaktad × r. Böylece Kutulanmam × ü û i ü irilmemi ü A grubu plastiklerin depolanmas × 15 m yüksekli ù e kadar olan tavanlar × n alt × n- da yap × l × rken, di ù er ürünlerde sadece tavandan ya ù murlama sistemi kullan × l- d × ù × nda tavan yüksekli ù inde s × n × rlama olmaktad × r. Sadece tavandan ya ù mur- lama ile koruma seçenekleri mevcut oldu ù unda dahi, su tüketimi veya di ù er zorunlu özellikler nedeni ile kurulumda raf tipi ya ù murlama sistemleri tercih edile- bilir. Neden Raf Tipi Konum önemlidir. Raf tipi ya ù murlama ba ü l × klar × n × n depolanan ürünlere raf- ta daha yak × n olmas × nedeniyle, hem devreye girmesi, hem de suyun yanan ürüne iletilmesi aç × s × ndan tavan tipi ya ù - murlama ba ü l × klar × na göre raftaki ba ü - l × klar daha avantajl × d × r. Buna göre, raf tipi ya ù murlama ba ü l × klar × yang × n daha küçükken devreye girme ve daha az su kullanarak yang × n × kontrol alt × na alma potansiyeline sahiptir. Raf tipi ya ù murlama ba ü l × klar × n × n ana özelli ù i yap × elemanlar × n × n konfigüras- yonuna ba ù × ml × olmamalar × d × r. Raf tipi Tablo 1: Kutulanm × ü û i ü irilmemi ü Plas- tikler ú çin Dü ü ük Su Kullan × ml × Sadece Tavandan Çal × ü an Ba ü l × k ú çin NFPA 13 Kriteri Tavan Yüksekli ù i (m) Ya ù murlama Ba ü l × ù × Temel Ya ù murlama Ba ü l × ù × Su Gereksinimi (gpm) 9 K25.2 EC 828 10 K25.2 EC 1,275 12 K16.8 ESFR 1,454 14 K22.4 ESFR 1,700 15 K28.0 ESFR Özel Uygulama 1,987