Yangın ve Güvenlik Dergisi 175. Sayı (Mayıs-Haziran 2015)

<$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 78/80%$&, 10 egzozu, kazan dairesi egzozu gibi yerler- de yüksek de ù er almaktad × r. Hastane gibi çok farkl × kullan × m alan × ve farkl × risklerin bulundu ù u yerlerde ise birden fazla eg- zoz havas × s × n × f × bulundu ù unda, seyrelme faktörü için, her bir s × n × f × n debisine göre a ù × rl × kl × ortalamas × al × narak, D = 6 D i Q i / 6 Q i ü eklinde hesaplanacakt × r. V (m/s); egzoz havas × bo ü altma h × z × olup û ekil 3 ’te gösterildi ù i gibi, egzoz havas × , d × ü hava giri ü inden, en yak × n egzoz noktas × n- dan hava giri ü inin kenar × na çizilen düz bir çizgiye göre 45 dereceden fazla bir aç × da uzakla ü × yorsa V pozitif bir de ù ere sahip olacakt × r. Egzoz havas × n × n, hava giri ü inin kenar × ndaki en yak × n egzoz noktas × ndan çizilmi ü çizgiler ile çevrilmi ü giri ü e do ù ru yön- lendirildi ù i durumda V negatif de ù ere sahip olacak ve di ù er egzoz yönleri için gerçek h × zdan ba ù × ms × z olarak V s × f × r al × nacakt × r. Yak × tla çal × ü an cihazlara ait havaland × rma ç × k × ü lar × , s × hhi tesisat havaland × rmalar × ve di ù er elektrikli olmayan egzoz hava ç × k × ü lar × için veya e ù er egzoz hava ç × k × ü × bir kapak ya da egzoz hava ak × ü × n × da ù × - tan bir di ù er cihaz ile kapat × lm × ü ise D-2 e ü itli ù indeki V de ù eri 0 al × nacakt × r. Yanma ürünleri gibi s × cak gaz egzozlar × için, e ù er egzoz hava ak × ü × do ù rudan yukar × do ù ru yönlendirilmi ü ise ve baca ba ü l × ù × veya havaland × rma klapesi gibi ba ü ka cihazlar taraf × ndan engellenmemi ü ise gerçek bo ü altma h × z × na ilave olarak 2.5 m/s’lik efektif bir h × z eklenecektir [4]. Örnek olarak, tuvalet havaland × rmas × için çat × da bulunan 2000 L/s’lik bir egzoz fan × at × ü × 5 m/s h × zda ve taze hava giri ü i do ù rul- tusunda ise, D-1 e ü itli ù inden egzoz debisi en fazla de ù er olan 1500 L/s ve seyrelme faktörü 25 al × narak ay × r × m mesafesi 8.3 m bulunur. û ekil 4 ’te egzoz at × ü yönlerine göre temiz hava giri ü inden olmas × gereken ayr × m mesafeleri görülmektedir. Egzoz at × ü yönü temiz hava al × ü yönüne bak × yorsa ayr × m mesafesi en az 10 metre olurken, egzoz at × ü ve taze hava al × ü yönleri birbirinin tersi ise ayr × m mesafesi en az 3 metre olmaktad × r. Temiz hava kanal × , bütün egzoz ç × k × ü lar × n- dan, duman ü aft × ç × k × ü lar × ndan ve çat × du- man havaland × rma ç × k × ü lar × ndan, asansör ü aftlar × ndan gelen aç × k ç × k × ü lardan ve bir yang × n s × ras × nda binadan duman × ç × kar- tabilecek olan di ù er bütün ü aftlardan ayr × tutulmal × , ayr × m mesafesi pratikte müm- kün oldu ù unca fazla olmal × d × r. Unutulmamas × gereken bir nokta, gerekli minimumay × r × mmesafelerinin korundu ù u durumlarda bile, rüzgâr ko ü ullar × na, bina geometrisi ve egzoz tasar × m × na ba ù l × olarak koku ve zehirli gazlar × n, yang × n durumunda duman × n sürüklenmesi görü- lebilir. S × cak hava yükseldi ù i için, besleme havas × giri ü lerinin kritik aç × kl × klar × n alt × na yerle ü tirilmesine özen gösterilmelidir. Sonuç olarak; Yang × n durumunda kullan × m alanlar × na duman × n giri ü inin önlenmesi için önemli konulardan biri de egzoz at × ü ve taze hava al × ü noktalar × n × n konumlar × d × r. ú çeriye duman × n so ù rulmamas × için egzoz noktas × ile hava al × ü noktas × aras × nda bir ayr × m mesafesi olmal × d × r. E ù er al × ü ve at × ü yönleri birbirlerine bak × yorsa ay × r × m mesa- fesi en az 10 metre al × nmal × , at × ü h × z × na ve egzoz debisine göre hesaplanmal × d × r. Hâkim rüzgâr yönü göz önüne al × nmal × , risk görülmesi durumunda mesafe art × r × lmal × - d × r. Ayr × ca bütün taze hava al × ü lar × na kanal tipi optik duman dedektörlerinin yerle ü tiril- mesi ve dedektör aktive oldu ù unda fan × n do ù rudan kapanmas × istenmelidir. û ekil 4. Egzoz At × ü Yönlerine Göre Ay × r × m Mesafeleri [5] Kaynaklar 1) Manual of Design and Specification Stan- dards, The University of Arizona 2) Binalar × n Yang × ndan Korunmas × Hakk × nda Yönetmelik, Çevre ve û ehircilik Bakanl × ù × , (2009) 3) California Mechanical Code 2010, Califor- nia Code Of Regulations, Title 24, Part 4, California Building Standards Commission, 2010. 4) Sterling, E. Indoor Air Quality for Hospitals, Canadian Hospital Engineering Society, Vol. 13 No. 4, October 1993. 5) Hewett, M.; Indoor Air Quality Guide, Best Practices for Design, Construction and Commissioning, ASHRAE Special Project 200, 2009. 6) ASHRAE. Standard 62.1-2007, Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality. Atlanta: American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, Inc 7) NFPA 90A, Standard for the Installation of Air-Conditioning and Ventilating Systems, National Fire Protection Association 2010.