Yangın ve Güvenlik Dergisi 172. Sayı (Ocak-Şubat 2015)

<$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 70 <$1*,1 0$.$/( Ara ü . Gör. Dr. Zuhal û im ü ek (Uluda ù Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mimarl × k Bölümü) Prof. Dr. Nilüfer Ak × ntürk (Uluda ù Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mimarl × k Bölümü) Hastanelerdeki Risk Faktörünün Tan × mlanmas × Her yap × da oldu ù u gibi sa ù l × k yap × lar × da yang × n riskleri ile kar ü × kar ü × yad × r. Fakat bu riskler di ù er yap × lara oranla farkl × l × k ta ü × maktad × r. Yang × n ç × kmas × n × n önlenmesi, kontrol alt × na al × narak yay × lmas × n × n engellenmesi veya bu risklerin belirlenerek ortadan kald × r × lmas × gerekli önlemlerin al × nmas × na ba ù l × d × r. Bu amaçla sa ù l × k yap × lar × nda olu ü an yang × n riskini belirleyerek yang × n riski yüksek mekânlar tespit edilmi ü tir. Risklerin tespit edilmesi, tehlikenin tan × mlanmas × , risk alt × ndaki kullan × c × lar × n belirlenmesi, tehlikenin ortadan kald × r × lmas × ve kontrol alt × na al × nmas × a ü amalar × n × n bir arada ba ü ar × l × bir ü ekilde gerçekle ü tirilmesini kapsar. Ayr × ca bu mekanlarda meydana gelen yang × nlar × n nedenlerinin ortaya ç × kar × lmas × , tutu ü man × n engellenerek yang × n olu ü mas × n × n önlenmesini sa ù layacak ilk basama ù × n × olu ü turur. Giri ü Sa ù l × k yap × lar × , hastalara te ü his, tedavi ve bak × m hizmetlerini bir arada veya ayr × ayr × veren hizmet birimlerini bünyesinde bulundurun kurumlard × r. Sa ù l × k yap × s × ister büyük ister küçük ölçekli olsun, yang × n güvenli ù i aç × s × ndan, her kurumdan kar ü × - lanmas × gereken gereksinimler ayn × d × r. Yang × n × n olu ü turdu ù u hasar, yap × m sistemine ve yap × n × n kullan × mamac × na göre farkl × l × k gösterir. Yang × n × n alg × lanmas × , uyarma ve tahliye a ü amalar × da yine yap × n × n kullan × m amac × , bar × nd × rd × ù × ek fonksiyonlar ve kullan × c × profiline ba ù l × olarak özelle ü ir. Bu nedenle sa ù l × k yap × lar × için al × nmas × gereken her önlem, di ù er yap × gruplar × ndan farkl × olarak kendi bünyelerinde özelle ü mek durumundad × r. En do ù ru çözümün önerilmesi için de önce- likle yap × n × n ve kullan × lan her bölümün tüm mekansal bilgileri, malzeme kullan × mlar × , yang × n × n ç × kmas × , yay × lmas × ve söndürülmesi a ü amalar × na ili ü kin temel kavramlar hakk × nda bilgi sahibi olmak ü artt × r. Bu durum en ba ü ta sa ù l × k yap × lar × n × n kar ü × kar ü × ya oldu ù u yang × n risklerinin tan × mlanmas × ve yang × n riski yüksek mekanlar × n belirlenmesi sonucunu gerçek- le ü tirilebilir. 1. Yang × n Riski Bir yap × n × n veya kullan × c × n × n kar ü × la ü t × ù × “yang × n- dan zarar görme tehlikesi” yang × n riski olarak tan × mlanmaktad × r. Kullan × c × n × n yang × n yerinde bulunup tehlikeden etkilenme olas × l × ù × bireysel riskleri, birçok ya ü am × n yitirildi ù i yang × nlar × n yarat- t × ù × tehlikeler ise sosyal riskleri olu ü turur (Frantzich H. 1997). Hastaneler hasta, personel ve hasta yak × nlar × n × n yo ù un olarak kulland × klar × kalabal × k mekanlar olduklar × için daha çok sosyal riskleri içerirler. Risk, olay × n önemi ile olas × l × ù × n × n bir kombi- nasyonu sonucu olu ü ur. Yang × n riskinin kabul edilebilir limitlerde olmas × , yang × n × n ç × kt × ù × me- kan × n nitelik ve fonksiyonuna ba ù l × d × r (Canter D. 1980). Yang × nlar × n hangi mekanlarda ne kadar s × kl × kla olu ü tu ù u, olas × risklerin derecesini belirlemede yard × mc × olur. Belirli mekanlarda yang × n × n seyrek görülmesi, bu durumun göz ard × edilece ù ini göstermez. Önemli olan hangi s × kl × kla ne kadar tehlike olu ü turdu ù udur. K × sacas × kar ü × la ü × lan maddi ve manevi kay × plar × n yüzdesi ile orant × s × d × r. Ya ü anan kay × plar, yang × n × n olu ü ma s × kl × ù × ile birlikte de ù erlendirilerek riskler tan × mlan × r (Hasofer ve Ark. 2007). Bu parametreler × ü × ù × nda hesaplanan yang × n riski de ù erleri, itfaiyenin yang × n yerine ula ü ma süresi, ekip say × s × , kul- lan × lacak araç ve gereçlerin belirlenmesinde etkilidir (Tiryaki ve Manisal × 2006). Risk de ù erleri, yang × n × n ç × kt × ù × kompart × man × n hangi durumda tahliye edilece ù ini de belirler. Hastanelerdeki kompart × manlar, güvenlik ko- ü ullar × n × n sa ù lanamamas × durumunda tahliye edilir. ú lk a ü amada, kom ü u kompart × mana ge- çilir. Buna kabul edilebilir risk seviyesi denir. Her mekan için kabul edilebilir risk seviyesi farkl × d × r. Bu seviyeyi olu ü turan temel ö ù eler mevcuttur. Bütünden parçalara inerek incelendi ù i durum- larda, önce yap × n × n genelindeki tolere edilebilir risk parametresi belirlenir ki bu da bize yap × lar × n yang × n risk s × n × f × n × gösterir (Anonim 1995). Daha sonra yap × y × olu ü turan di ù er mekanlar × n durumu incelenerek her mekan için ayr × çözüm önerisi getirilir. Tek amaçl × kullan × lan yap × lar tekil risk gruplar × içerirler. Hastaneler birçok fonksiyonun bir arada kullan × ld × ù × mekanlar toplulu ù una sahiptir. Bu nedenle kullan × m amac × ve kullan × c × özelli ù ine göre al × nacak önlemler ü ekillenir. Yan- g × n, bir hastan × n bilinçsiz hareketleri sonucunda