Yangın ve Güvenlik Dergisi 169. Sayı (Eylül 2021)

<$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 54 <$1*,1 0$.$/( Marcelo M. HIRSCHLER, Ph.D. Yang × n Kontrol Mühendisi Kaynak: www.magazine.sfpe.org Alev Geciktiriciler: Geçmi ü i ve Etkileri Yang × n güvenli ù inin önemli oldu ù u bir yerde uygulamalarda yan × c × bir madde (genellikle polimer) kullan × ld × ù × nda malzemeden kaynaklanan esas yang × n güvenli ù i eksikli ù i pasif yang × n korumas × na ba ù lanmal × d × r. Bu konuda dört yakla ü × m vard × r ve bunlardan ikisi alev geciktiricileri içerir. Yang × n emniyeti aktif veya pasif yang × n koruma yöntemleriyle sa ù lanabilir. Pasif yang × n korumas × yüksek yang × n performans × gösteren malze- meler kullanmay × içerir, bu suretle ya tutu ü ma olas × l × ù × azalt × l × r veya e ù er tutu ü ma meydana gelirse yang × n sonucunda olu ü an hasar × n de- recesi en aza indirilmi ü olur. Alev geciktiriciler de pasif yang × n korumas × sa ù laman × n bir ba ü ka yöntemidir. Yang × n güvenli ù inin önemli oldu ù u bir yerde uygulamalarda yan × c × bir madde (genellikle polimer) kullan × ld × ù × nda malzemeden kay- naklanan esas yang × n güvenli ù i eksikli ù i pasif yang × n korumas × na ba ù lanmal × d × r. Bu konuda dört yakla ü × m vard × r ve bunlardan ikisi alev geciktiricileri içerir. x Alev tutucu ilave edilmesi (yani alev geciktirici katk × maddesi ilave edilmesi), x Malzemenin fakl × türlerinin senteziyle daha iyi yang × n performans × olan ürünler elde edil- mesi (yani, reaktif alev geciktirici kullan × larak), x Malzemeyi yang × n performans × daha iyi olan ba ü ka malzemelerle harman yaparak yada birle ü tirerek, x Malzemeyi bir koruma içine alarak veya ay × rarak olas × × s × dan kaynaklanan hasarlara maruz kalmas × n × önlemek (örne ù in, araya bariyer koymak). Yang × n güvenli ù inin kritik oldu ù u tipik uygulama- lar içinde kullan × c × ürünleri (kapl × mobilya veya örtüler), elektrik ve elektronik cihazlar (kablo, tel, elektrik panolar × , bilgisayar veya cihaz kabinleri) ve in ü aat ürünleri (iç son kat boya, izolasyon veya çat × malzemeleri) yer al × r. Bu uygulamalar × n hepsi için yanmaz malze- meler seçmek mümkündür. Ancak böyle bir seçim söz konusu ürünün normal olarak ya esteti ù i ya da konforunu etkileyecektir. Örne ù in, yan × c × köpükler tipik olarak mobilyalarda konfor ve elastikiyet sa ù lad × ù × için kuma ü kaplama alt × nda yast × k olarak kullan × lmaktad × r. Köpükler çelik veya betonla de ù i ü tirilebilir, ancak elde edilecek konfor son derece dü ü ük olacakt × r. ú ç son kat kaplama malzemesi (örne ù in, duvar kaplamalar × ) a ù aç veya dekoratif duvar kâ ù × d × olabilir ya da bunlar yerine alç × pan veya beton kullan × labilir ancak bu ikinci seçeneklerin görün- tülerinin ho ü olmayaca ù × a ü ikârd × r. Alev geciktirici malzemeler yan × c × maddelerin içlerine yang × n performanslar × n × iyile ü tirmek veya yang × n testi ü artlar × n × sa ù lamalar × için kat × l × rlar. Birçok çal × ü ma alev geciktiricilerin tu- tu ü abilirli ù i art × rd × ù × n × ve/veya alevin yay × lmas × n × azaltt × ù × n × göstermi ü tir. Herhangi bir tutu ü turma olmazsa yang × n × n olmayaca ù × a ü ikârd × r; dola- y × s × yla tutu ü mada bir gecikme olmas × yang × n güvenli ù ini art × racakt × r. Buna ra ù men, yang × n tehlikesi tutu ü man × n meydana geldi ù ini kabul eder ve ara ü t × rmalar alev geciktiricilerin faydal × etkisinin × s × ç × k × ü × n × azaltmas × oldu ù unu göster- mi ü tir. Bu ise yang × n × n en önemli özelliklerinden biridir. Alev Geciktiriciler Nedir? Alev geciktiriciler yeni bir bulu ü de ù ildir. 18. yüzy × ldan beri, baz × özel kimyasallar × n ilave edilmesinin, yang × n × n özelliklerinden bir veya birkaç × n × n geli ü mesine yard × mc × oldu ù u bilin- mektedir. En eski bas × lm × ü örnek de, “alüminyum sülfat, metal sülfat veya sülfürik asit ve boraks” kullanarak tekstil ve kâ ù × d × n yanabilirli ù ini iyile ü - tirmesini gösteren 1735 Wyld patentidir 1 . Ayn × yüzy × lda alev geciktirici kaplama Fransa’da Montgolfier karde ü ler taraf × ndan bulunan “havadan hafif balonlar × n” kaplamas × nda