Yangın ve Güvenlik Dergisi 169. Sayı (Eylül 2021)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 34 ve alan × n beklenen kullan × m ka- pasitesinin uygun ü ekilde yap × lan bir analiziyle ba ü lar. Bu önemli ad × m, alan içindeki olas × bir yang × n × n büyüklü ù ünü ve mevkilerini belirler. Bu da bekle- nen duman üretiminin büyüme oran × n × bize verir. Bu parametrele- rin geli ü tirilmesi sistemin hesaplan- mas × ve tasar × m × için temel te ü kil eder ve sistemin tasar × m × belli bir deneyime de ihtiyaç duyar. Alan × n yak × t yükünün enerji miktar × n × veya yanma süratini az olarak tahmin etmek sistem tasar × m × n × n dayan × labilir bir ortam temin etmek için duman × yeterince h × zl × tahliye etmede yetersiz kalmas × na, fazla olarak tahmin etmek ise sistemin gerek- siz yere büyük tasarlanmas × na, karma ü × k olmas × na veya a ü × r × enerji tüketimine yol açar. Duman kontrol sisteminin a ü × r × büyüklükte tasarlanmas × tasar × m × n mutlaka gerekeni kar ü × lamas × olarak tutucu bir yakla ü × mla ele al × nd × ù × nda zarars × z gibi görülebilir ancak ortada dikkate al × nmas × gereken ciddi bir tesis ve i ü letme masraflar × var- d × r. A ü × r × büyüklükte tasarlama genellikle egzoz fanlar × n daha büyük veya say × ca daha fazla olmas × na yol açar. Bu uygu- laman × n ba ü lang × çta ilk tesis masraflar × n × art × raca ù × aç × kt × r. Ancak uygulama mas- raflar × fanlar × n ilk temin masraflar × n × da geçer. A ü × r × kapasitenin getirece ù i mali- yet içine fanlarla gelen ilave kanal i ü leri, ilave çat × destekleri, ilave kablo tesisat × ve ilave edilen elektrik talebini kar ü × lamak için elektrik tesisat × na veya jeneratör sis- temine ilaveler dahil olur. Daha sonra a ü × r × egzoz kapasitesini kar ü × lamak için ilave taze hava giri ü i sa ù lanmas × ihtiyac × ç × kar. ú lave hava sadece kap × ve pen- cerelerin çal × ü mas × n × otomatik hale ge- tirerek sa ù lanabilir ancak yine de yeterli miktarda hava giri ü i için ilave besleme fanlar × ve kanal i ü ine ihtiyaç gösterebilir. Egzozun yeterli miktar × n × ve yerlerini, kar ü × - lama havas × temini için hava giri ü yerle- ri, vas × talar × ve duman kontrol sisteminin devreye girme s × ras × n × n belirlenmesi U ú Y ile NFPA 92 aras × nda koordinasyonu ge- rektirir. Daha önceden belirtildi ù i gibi U ú Y duman kontrolüne nerede ihtiyaç duyu- laca ù × n × belirtir ve sistemin belli özellikleri ve niteliklerini verir, buna kar ü × l × k NFPA 92 duman bulutunun hesaplanmas × , du- man üretme oranlar × ve egzoz ü artlar × n × n kar ü × lanmas × için ayr × nt × l × bir k × lavuz sa ù lar. Bu hesaplama yöntemleri y × llar süren ara ü t × rma, gözlem ve testlerin sonucun- da elde edilmi ü tir. Basit geometriler- de gayet iyi sonuç vermelerine kar ü × l × k, daha karma ü × k geometrilere ve düzgün olmayan dikey alanlara uyguland × ù × n- da yetersiz kalabilir. Bu ise Hesaplamal × Ak × ü kan Dinami ù i (HAD) - computational fluid dynamics (CFD)- modellemesini geçersiz k × lar. Modelleme ve Simülasyon Hesaplamal × Ak × ü kan Dinami ù i modelle- mesi mühendise tasar × m × en iyi duruma getirmesi için de ù i ü ik yang × n senaryo- lar × n × simüle edece ù i bir bilgisayar mo- deli in ü a etmesine imkân sa ù lar. Mühendis, modeli de ù i ü ik ölçü ve yerler için çal × ü t × raca ù × gibi hava ak × ü oranlar × n × , egzoz ve tamamlama havas × mevkilerini de ù i ü tirebilir. Bu basit gibi görünse de zaman al × c × bir süreçtir, zira bu modeller ve ilgili veriler oldukça yo ù undur ve tek bir senaryoyu dahi çal × ü t × rmak saatler hatta ba- zen günler sürebilir. Tasar × m süreç- lerinde zaman daima k × s × tl × oldu- ù undan mühendis NFPA 92’deki e ü itlikleri geçmi ü deneyimlerden gelen hava ak × ü × ve duman × n büyümesi bilgile- riyle birle ü tirerek ba ü lang × ç modelini olu ü - turabilir. Bu ü ekilde sistem tasar × m × n × en iyi duruma getirmek için ince ayar yap × la- bilecek ve modifiye edilebilecek makul bir ba ü lang × ç noktas × elde etmi ü olur. Sistemi en iyi duruma getirmek sadece duman tabakas × n × en yüksek yürüme yüzeyinin 1,8 metre üzerinde tutmak de- ù ildir, ba ü lang × ç yani ilk tesis ve i ü letme masraflar × n × da en aza indirmeli, kolay bak × m yap × lmas × ve güvenilir olmas × n × da sa ù lamal × d × r. Sadece sistemin uygula- nan yasalar × n ü artlar × na uygun olmas × da yeterli de ù ildir, sistem ayn × zamanda sis- temin sahibinin ve kullan × c × s × n × n ihtiyaçla- r × n × kar ü × lamal × d × r. Duman kontrolünün egzoz yöntemiy- le sa ù lanamad × ù × durumlarda alter- natif yöntemler de dikkate al × nmal × d × r. Örne ù in bir hapishanede en yüksek yürüme yüzeyinin sadece 2,5 metrelik bir tavan × varsa, burada egzoz sisteminin 70 cm’den daha az bir duman tabakas × (ze- minden 1,8 metre ü art × dikkate al × nd × ù × n- da) sa ù lamas × n × beklemek pek makul bir uygulama de ù ildir. Bunun yerine duman × yang × n × n ç × kt × ù × yerde s × k × ü t × rmak ve çev- redeki alanlar × duman × n yay × lmas × ndan