Yangın ve Güvenlik Dergisi 169. Sayı (Eylül 2021)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 30 Paul J. PINIGIS PE, H&A Mimarl × k & Mühendislik, Kaynak: www.controleng.com Duman Kontrol Sistemleri Duman kontrol sistemi, sistemin özelliklerini bina ve kullan × c × lar × n × n özelliklerine ve ihtiyaçlar × na uygun olarak biçimlendirecek deneyime sahip bir yang × n koruma mühendisi taraf × ndan seçilmelidir. Ö ù renim hedefleri 1. Duman kontrol sistemlerine uygulanan yö- netmelik/sistemleri anlamak. 2. Aktif ve pasif duman kontrolü ö ù renmek. 3. Daha fazla havaland × rma yapman × n so- nuçta niçin daha iyi olmayaca ù × n × anla- mak. Yang × nlar × n meydana gelmesini ve verdi ù i zarar × n büyüklü ù ünü önlemek, en aza indir- mek ve kontrol için sprinkler sistemleri kurarak, in ü aatta yan × c × madde kullan × m × n × ve tutu ü tu- racak kaynaklar × en aza indirmek suretiyle bü- yük gayret göstermemize ra ù men yang × nlar yine de ç × kmakta ve can kay × plar × meydana gelmektedir. û imdiye kadar, hepimiz bir bina yang × n × nda ya ü am için en büyük tehdidin du- man (karbonmonoksit ve di ù er yanma ürün- leri) oldu ù unu bilmekteyiz. Yang × n × n bir yerde s × k × ü t × r × lmas × na ra ù men duman binadaki hava ak × m × neredeyse oraya do ù ru gider ve hafif ol- mas × nedeniyle kolayca kendisini ta ü × r. Herhan- gi bir koruyucu olmaks × z × n duman, havaland × r- ma kanallar × içinden, bina ü aftlar × ndan yukar × do ù ru, duvar ve zemindeki aç × kl × klardan, aç × k orta avludan ve aç × k yürüme koridorlar × ndan hareket edecektir. Çok önemli bir örnek, trajik 21 Kas × m 1985’te meydana gelen ve 85 ki ü inin hayat × n × kaybet- ti ù i, 600 ki ü inin de yaraland × ù × Las Vegas GM Grand Hotel yang × n × d × r. Zemin katta sprinkler olmayan bir alanda ç × kan yang × n, duman × 21 katl × gazino kompleksinin tamam × na yaym × ü t × r. Ölümlerin 61’i duman × n, merdivenlerden, kat- lar × n ba ù lant × yerlerinden, ü aftlardan ve klima santrallerinden geçerek yay × ld × ù × , çok katl × ku- lede meydana geldi. Ölümlerin sadece 18’i yang × n × n bulundu ù u kat seviyesinde meyda- na geldi. Büyük can kayb × na sebep ise duma- n × n serbest hareketiydi. MGM Grand Hotel yang × n × gibi felaketlere kar ü × bu olaylar × ileride meydana gelmesini önleyecek yollar bularak tepki gösteririz. Bu tepkiyi tüm yeni binalara uygulanacak veya en az × ndan uygulamaya tabi olacak binalar × n in ü aat × için imar yasalar × ve standartlar getire- rek yapar × z. Uluslararas × ú mar Yasas × (international Building Code) (U ú Y), 2012 yay × n × , duman × n de ù i ü ik va- s × talarla seyahati konusunu hedef almaktad × r. Bunlar içinde katlar aras × na i ü lemesini önleye- cek s × zmazl × k için ü artlar, dikey ü aftlar × n korun- mas × , duman bariyerleri, duman bölmeleri ve duman kontrol sistemleri dâhil edilebilir. Ulusla- raras × ú mar Yasas × özellikle birçok dükkân × n yer ald × ù × al × ü veri ü merkezleri ve ikiden fazla kat × birbirine ba ù layan atriyumlarda, yeralt × nda kalan binalarda ve hapishaneler dâhil pen- ceresiz binalarda kullan × lacak duman kontrol sistemleri için hükümler ortaya koymu ü tur. U ú Y sadece duman kontrol sisteminin gerekti- ù i yeri tan × mlar. Sistemin tipi binaya özel se- naryoyu bina ve kullan × c × lar × n × n özelliklerine ve ihtiyaçlar × na uygun olarak biçimlendirecek deneyime sahip bir yang × n koruma mühendisi taraf × ndan seçilmelidir. Yang × n kontrol mühen- disi mekanik veya pasif bir sistem seçebilir. Mekanik sistem, duman × binadan atmak için HVAC , duman kontrol fan × olarak kullan × lacak