Yangın ve Güvenlik Dergisi 168. Sayı (Temmuz-Ağustos 2014)

<$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 14 *h1&(/ Yakla ü × k 130 sene önce bir ABD ü irketi olan F.E.Myers, üzerinde bir yang × n hortumu nozulu olan ve su damlac × klar × ç × kartan, küçük orman yang × nlar × yla mücadelede kullan × lan s × rt çantas × sistemini üretti. On y × l sonra Grinnel ‘pepper pot-biberlik’ olarak adland × r × lan ve yine küçük su damlac × klar × kullanarak yang × nla mücadelede kullan × lan nozulu geli ü tirdi. Su Sisi Teknolojisi Geçmi ü i, Etkisi ve Verimi Yakla ü× k 130 sene önce bir ABD ü irketi olan F.E.Myers, üzerinde bir yang × n hortumu nozulu olan ve su damlac × klar × ç × kartan, küçük orman yang × nlar × yla mücadelede kullan × lan s × rt çantas × sistemini üretti. On y × l sonra Grinnel ‘pepper pot-biberlik’ olarak adland × r × lan ve yine küçük su damlac × klar × kullanarak yang × nla mücadelede kullan × - lan nozulu geli ü tirdi. 1930 y × l × na kadar bir- kaç ü irket su sisi uygulamas × na dâhil olma- ya ba ü lad × . Bunlar aras × nda esas bulu ü u, üzerinde toz nozulu olarak adland × rd × klar × çoklu orifisler nozul olan bir Alman ü irketi, Lechler de vard × . 1940’l × y × llarda Factory Mutual sigorta ü irketinin mühendislik bölü- mü, küçük damlac × k nozullar × n × kapsayan ilk testlerini yapmaya ba ü lad × . Ancak su sisine olan ilgi geçen on y × llar içinde yetersiz kald × . Avrupa ve ABD’deki bilim insanlar × ara ü t × rmayla me ü guldüler. Fakat ticari bak × mdan su sisi teknolojisi ba ü lang × çta hiç o kadar etki yapmad × zira, o zamanlar sabit istasyonlar için gerekli olan ü artlar × kar ü× layamad × . Su sisine olan ilginin artmaya ba ü lamas × , 1990’l × y × llara kadar olmad × . Bu esas olarak iki olaydan kaynakland × . Su Sisini Harekete Geçirten ú ki Olay ú lk olay 1980’li y × llarda “ozon tabakas × n × azaltan maddeler ” üzerine Montreal protokolünün imzalanmas × yd × . ú kincisi ise 7 Nisan 1990 sabah × nda “Scandinavian Star” yolcu feribotunda meydana gelen yang × nd × . Bu yang × nda 158 ki ü i, yani yak- la ü× k olarak yolcular × n yar × s × öldü. Montreal protokolü imzalanana kadar, bromin esasl × kimyasal bir yard × m bas- t × rma arac × olan halon gaz × , yang × n söndürücü ortam olarak iyi i ü yapm ×ü t × . Bu gaz etkili, verimli, oldukça ucuz ve montaj × kolayd × . Bu gaz × n a ü amal × olarak kullan × m × n durdurulmas × su sisiyle yang × n söndürme sistemlerine olan ilgiyi yükseltti ve sonuç olarak önemli bir çal ×ü ma, ara ü - t × rma ve geli ü tirme konusu oldu. Bu suretle, 7 Nisan 1990’da meydana gelen felaket, sonuç olarak Uluslararas × Denizcilik Örgü- tünün (IMO) güvenlik ü artlar × n × iyile ü tirmeye yönlendirdi ve alternatif sprinkler sistemleri için montaj k × lavuzlar × ve bunlar × n yan × nda test prosedürleri geli ü tirildi. ú sveç’te 1975 - 1990 y × llar × aras × nda yüksek bas × nçl × su sisi üzerine epey geli ü meler oldu. Bunlar × n ana amac × otelleri ve yolcu kamaralar × n × korumak ve bunun yan × nda yan × c × s × v × tehlikelerini ara ü t × rmakt × . Bu suret- le feribot yang × n × , bu çal ×ü may × yürütenlerin ula ü t × klar × sonuçlar × 20 Haziran 1990’da fe- laketten iki ay sonra göstermelerine neden oldu. Bu bir ú sveç ü irketi olan Ultrafog’un ba ü lama noktas × oldu. Alt × ay sonraMarioff yüksek bas × nçl × su jeti kullanan yang × nla mücadele sistemlerini geli ü tirdi. Daha sonra 4 Nisan 1998’de Uluslararas × Su Sisi Derne ù i (IWMA) kuruldu. Amac × ; su sisi konusuna dâhil olan ü irketler, ara ü t × rma kurulu ü lar × , kurumlar, sigorta ü irketleri, yarg × yetkisi olan yetkililer ve ü ah × slar için bir platform olu ü turmakt × . Dernek, 14’üncüsü bu y × l 22 ve 23 Ekim’de ú stanbul’da düzen- lenecek y × ll × k konferanslar × yla bilgi topla- makta ve edindi ù i bilgileri da ù× tmaktad × r. Su Sisi Nas × l Çal ×ü× r? Bunun bir parças × da ü u gibi sorulara cevap verilmesidir: Su sisi nas × l çal ×ü× r? Ne kadar etkilidir? Maliyeti ne kadard × r ve Standartlar × nelerdir? Bir yang × n için yan × c × madde, × s × ve yang × n üçgenini tamamlayacak oksijen gerekir. Su sisi × s × y × ve oksijeni (geleneksel sprinkler sistemleri sadece × s × y × ortadan kald × r × r) ortamdan kald × r × r. Bunu, suyu bu maksat için özel olarak tasarlanm ×ü dü ü ük, orta ve yüksek bas × nçl × nozullardan püskürterek yapar. Sistem bas × nc × artt × kça damla- c × klar × n ölçüsü azal × r ve bunun sonucu olarak damlac × klar × n birlikte kaplad × klar × alan büyür ve su buhar haline gelir. Bunun sonucu alev önündeki s × cakl ×ù× ve bera- berinde oksijeni süratle dü ü ürebilen bir sistemdir. Bu ü ekilde enerji yang × ndan al × n × r ve meydana gelen so ù utma etkisi de yeniden tutu ü may × önler. Dü ü ük bas × nçl × su sisi sistemleri 12,5 bardan daha küçük bas × nçlarla çal ×ü× r. Orta bas × nç aral ×ù× 12,5 ve 35 bard × r ve yüksek bas × nçl × sistemlerde bas × nç 120 bara kadar yükselir. Tüm su sisi teknolojileri çok uygun maliyetli yang × n koruma yöntemi olabilir. Su sisi ayni zamanda çevre dostudur, ozon taba- kas × nda herhangi bir azalma meydana getirmez, küresel × s × nmaya katk × yapmaz, çok miktarda suyun verece ù i zarar × n önüne geçer, insanlara zarar veremez ve güvenilir bir araçt × r. Standartlara gelince su sisi giderek daha iyi anla ü× lmaktad × r.