Yangın ve Güvenlik Dergisi 163. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 163 87 YANGIN - MAKALE tetkik yöntemlerinin ABD’de bina ve di ù er tesislere yönelik yang × n ve ya ü am güven- li ù i çözümlerinin olu ü turulmas × nda artan ü ekilde kullan × lmaya ba ü lamas × sebebiyle geli ü tirilmi ü tir. Bu yönerge doküman × , bir yang × n risk tetkikine dayal × olarak yang × n ve ya ü am güvenli ù i çözümlerini onlaylama ya da de ù erlendirmeden sorumlu ki ü ilere yönelik olarak haz × rlanm × ü t × r. Yönerge, bir yang × n risk tetkikinin özelliklerini tan × mlayan bir çerçeve sunmaktad × r. Sonuç olarak bu yönerge, tasar × m × n bir risk tetkiki ile destek- lendi ù i bir bina tasar × m × n × de ù erlendirmek veya onaylamak için gerekli hukuki yetkiye sahip bir otorite ya da bir bina veya yang × n yetkilisi için uygundur. SFPE Mühendislik Yönergesi: Yang × n Risk Tetkiki gibi, NFPA 551 de ne belirli risk yöntemleri belirler ne de kabul kriteri belirlemeye çal × ü × r. Bunun ye- rine, onaylayanlar veya de ù erlendirenler taraf × ndan kullan × lmas × gereken bir teknik gözden geçirme süreci ve dokümantas- yonu ortaya koyar. De ù erlendirme süreci û ekil 3 ’te gösterilmi ü tir. NFPA 551, artan karma ü × kl × k seviyesinde be ü ayr × yang × n riski tetkik yöntemi kate- gorisi tan × mlamaktad × r: • Nicel yöntemler • Yar × -nicel kriter temelli yöntemler • Yar × -nicel sonuç yöntemleri • Nicel yöntemler • Maliyet-fayda risk yöntemleri Herhangi bir yang × n riski tetkikinin hedef- lerinin belirlenmesinin önemini ve yang × n risk tetkikleri gerçekle ü tirenler taraf × ndan dikkate al × nmas × gereken di ù er faktörlerin alt × n × çizer. Bu be ü yöntem kategorisinin her birisi için, her bir yakla ü × m × n özelileri tespit edilir ve girdiler ve ç × kt × lar, varsay × m- lar ve s × n × rlamalar, yang × n senaryolar × n × n seçimi ve belirsizlik konular × tart × ü × l × r. BS 7974-7, Olas × l × k Temelli Risk De ù erlendirmesi ú ngiltere Standartlar Enstitüsü (BSI) bir dizi yang × n ba ù lant × l × tasar × m standard × sunmaktad × r. Binalar × n tasar × m × na yönelik yang × n güvenlik mühendislik prensiplerinin uygulanmas × na yönelik bir çerçeve BS 7974’te mevcuttur. Bu doküman Yay × m- lanm × ü Dokumanlar serisi PD 7974 Bölüm 0 ila 7 taraf × ndan desteklenmektedir. Son doküman olan Bölüm 7 binalar × n olas × l × k temelli risk de ù erlendirmesine yönelik bir yönerge sunmaktad × r. Doküman, bir dizi yakla ü × m ile orant × l × olarak risk de ù erlendir- mesine yönelik bir çerçeve sunmaktad × r. Spesifik olarak, doküman, kar ü × la ü t × rmal × ya da mutlak yöntemler kullanabilen ya ü am güvenli ù i tetkikleri ve finansal tetkikler için olan kabul kriterleri ile ilgili yönlendirme sunmaktad × r. Bireysel riskler ve toplumsal riskler ile ilgili mutlak kriterler sa ù lanm × ü t × r. Mant × k a ù ac × , hem olay a ù açlar × hem de hata a ù açlar × kullan × larak gösterilmi ü tir. Karma ü × k analiz tekniklerini kullanan bir tetkik yöntemi de sa ù lanm × ü t × r. Bu dokuman × n eki, binan × n türü ve kullan × m × na ba ù l × olarak yang × n × n ba ü lama olas × l × ù × ile de baz × yönergeler sunmaktad × r. Buna ilave olarak, hasar gören ortalama alan ve hasar × n da ù × l × m × da verilmi ü tir. Bunun yan × nda yang × ndan kaynaklanan ölü say × s × n × n frekans da ù × l × m × , s × çrama olas × l × ù × ve aktif ve pasif yang × n güvenlik sistemlerine yönelik güvenilirlik verileri ile ilgili de ù erli istatistiki bilgiler de sa ù lanm × ü t × r. Bu veriler temel olarak belirli bir örnek dönem boyunca toplan- m × ü olan ú ngiltere yang × n istatistiklerine dayanmakta olup bunlar her ne kadar a ù × rl × kl × olarak ú ngiltere’deki projeleri için uygulanabilir olsa da, de ù erli bilgi olarak kabul edilmektedirler. ISO 16732-1 Yang × n Güvenlik Mühendisli ù i – Yang × n Risk Tetkik i ISO 16732-1 15 , yang × n-ba ù lant × l × risklerin say × salla ü t × r × lmas × ve yorumlanmas × na yönelik prensipleri belirterek yang × n risk tetkiki anlam × nda kavramsal bir temel sunmaktad × r. Standartta özetlenmi ü olan prensipler ve kavramlar; ya ü am güvenli ù i, mülkün korunmas × , i ü süreklili ù i, miras × n korunmas × ve çevrenin korunmas × dahil olmak üzere herhangi bir yang × n güvenli ù i objektifine uygulanabilir. Standartta belirtilen yang × n risk prensipleri tüm yang × n ba ù lant × l × olgulara ve kullan × c × uygulamalar × na uygulanabilir olup bu da bu prensiplerin her türlü yang × n senaryosu- na uygulanabilece ù i anlam × na gelmekte- dir. ISO 16732-1’de, riskin say × salla ü t × r × lmas × - n × n temelindeki prensipler bir yang × n tetkiki gerçekle ü tirme a ü amas × nda at × lan ad × mlar türünden sunulmaktad × r. Bu say × salla ü t × rma ad × mlar × ilk önce yang × n riskinin genel an- lamda yönetimi ba ù lam × nda verilmekte ve sonra yang × n güvenlik mühendisli ù i ba ù lam × içerisinde aç × klanmaktad × r. Bunun ard × ndan senaryolar × n kullan × m × ve olas × l × ù × n (yak × ndan ba ù lant × l × frekans ölçümünün) ve sonuçlar × n karakterizas- yonu yang × n riski hesaplamas × n × n ad × mlar × olarak tan × mlanmakta ve bu da kombine yang × n riskinin say × salla ü t × rmas × n × vermek- tedir. Yönerge ayn × zamanda, olu ü turulan bilgi yani yang × n riskinin yorumlanmas × ile ilgili bilginin kullan × m × ile ilgili olarak da yönlendirmesi sunmaktad × r. Son olarak, belirsizlik analizi yöntemleri ile ilgili yönlendirme de sunulmakta olup bu- rada yang × n riski tahminleri ile ilgili belirsizlik belirlenmekte olup bu belirsizli ù in sonuç- lar × yorumlan × p de ù erlendirilmektedir. ISO 16732-1 taraf × ndan tan × mland × ù × üzere risk yönetimi risk tetkikini içermektedir ancak buna ilave olarak tipik olarak riskin yönetimi, kabul edilmesi ve komünike edilmesi konu- lar × n × da kapsamaktad × r (bkz. û ekil 4 ). Kitaplar SFPE Yang × ndan Korunma Mühendisli ù i’ne her yeni say × ile birlikte, sektöre göre, bina türüne göre ve sektöre (bina ortam × , ula ü t × rma) göre yang × n risk tetkikinin farkl × yönleri ile ilgili yeni bölümler eklenmi ü tir. Yang × n risk de ù erlendirme süreçlerine yönelik artan ilginin ve yang × n risk de ù er- lendirmesi araç ve tekniklerine göreceli olarak bilgi elde etme arzusunun bir di ù er göstergesi olarak geçti ù imiz son on y × lda bir dizi kitap yay × mlanm × ü t × r. Evaluation of Fire Safety (Yang × n Güven- li ù inin De ù erlendirilmesi), 16 sadece yan-