Yangın ve Güvenlik Dergisi 163. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 163 85 YANGIN - MAKALE r × n aras × nda yang × n istatistikleri yay × mlayan NFPA, yang × n verileri toplayan sigorta firmalar × , üretici firmalar ya da kompo- nent ve sistem güvenilirlik verilerine sahip olan Kimyasal Süreç Güvenlik Merkezi gibi di ù er kaynaklar vard × r. NFIRS gibi veri tabanlar × yang × n × n yay × lma seviyesi ile ilgili veriler sunmakta olup bunlar yang × n × n s × - n × rlanmas × süreçlerinin analiz edilmesinde faydal × olabilmektedirler. Sonuç analizleri genelde analitik ya da hesaplama araçlar × kullan × larak ger- çekle ü tirilir ve bunlar vas × tas × ile örne ù in, tan × mlanm × ü bir yang × n senaryosu için bir binan × n yang × ndan korunma sistem- lerinin performans × gibi faktörler tetkik edilir. Ancak, bunlar ayn × zamanda, en az × ndan süreci k × yaslamak amac × yla, benzer operasyonlar veya bina türlerine dair tarihi verilerden de faydalanabilirler. Tarama süreçlerine yönelik olarak uzman de ù erlendirmesi de uygulanabilir. Risk Hesaplama Bir risk tahmini olu ü turmak için, ilgili se- naryolar × n frekans ve sonuç analizleri s × ras × nda toplanm × ü olan veriler birle ü tirilir. Bu, nitel, yar × -nicel ve nicel olmak üzere bir kaç ü ekilde yap × labilir. Nitel yakla ü × mlar hem frekanslar × hem de sonuçlar × nitel yönden ele al × r ve risk matrisleri ve risk endeksleri gibi yöntemleri içerir. Bunun örnekleri aras × nda NFPA Yang × n Güvenlik De ù erlendirme Sistemi, MIL-STD-882D’deki risk matrisi yakla ü × m × , ve DOE-STD-3009’de tan × mlanm × ü olan risk gruplama yakla ü × m × vard × r. Risk gruplama ve risk matrisi yak- la ü × mlar × n × n birer örne ù i Tablo 1 ve 2 ve û ekil 2 ’de verilmi ü tir. Derecelendirmesi ve Risk Matrisi Yar × -nicel yakla ü × mlar, nicel yakla ü × mlar ile nitel boyutlar × n bir birle ü imidir. Yar × -nicel frekans yakla ü × mlar × , nicel frekans analiz için veri, ama nitel sonuç analizi sunan aktüeryel veriler gibi kaynaklard × r. Yar × -nicel sonuç yakla ü × mlar × nicel sonuç analizleri için yang × n etki modellerini kullan × rlar ve frekanslar × nitel olarak ele al × rlar. Bu yak- Frekans 10 10 11 5 4 6 12 8 7 9 2 1 3 f d 10 -6 yr -1 10 -4 yr -1 t f>10 -6 yr -1 10 -2 yr -1 t f>10 -4 yr -1 f>10 -2 yr -1 Çok az olas × Çok çok az olas × Yüksek risk Anahtar Orta risk Önemsiz risk Dü ü ük risk Olas × De ù il Beklenen Yüksek Orta Dü ü ük Önemsiz Sonuç û ekil 2. Sonuç Derecelendirmesi, Frekans Tablo 1. Olas × Sonuç S × ralama Kriteri 11 Sonuç seviyesi Popülasyon üzerindeki etkisi Mal ve operasyonlar üzerindeki etkisi Yüksek (H) An × nda ölüm, akut yaralanmalar- ya ü am × tehdit edici veya kal × c × olarak ahraz b × rak × c × Hasar > $XX milyon üzerinde – bina tahrip olmu ü ve çevresindeki mülkler tahrip olmu ü Orta (M) Ciddi yaralanmalar, kal × c × özürlülükler, hastaneye kald × r × lma gerektiren $YY < hasar < $XX milyon – önemli ekipmanlar tahrip olmu ü , çevrede hafif hasar. Dü ü ük (L) Ufak yaralanmalar, kal × c × ahrazl × k yok, hastaneye kald × r × lma yok Hasar < $YY – binada tamir edilebilir hasar, operasyonlarda ciddi aksama, çevreye etki yok Önemsiz (N) Ufak yaralanmalar Binaya ufak tamirler yap × lmas × gerekli, operasyonlar çok az aksamakta Tablo 2. Olas × l × k Derecelendirmesi için Kullan × lan Frekans Kriteri örne ù i K × saltma Tan × m × Frekans Seviyesi (olaya kadar geçen medyan süre) Tan × m × A Beklenen, tahmin edilen >10–2/y × l (<100 y × l) Bir binan × n ömrü s × ras × nda birden fazla kez meydana gelebilecek s × k görülebilen olaylar U Olas × de ù il 10–4 < f <10–2/y × l (100 to10,000 y × l) Tesisin ömrü s × ras × nda meydana gelmesi beklenmeyen olayalar. Bu olas × l × k s × n × f × n × n olaylar × aras × nda UBC-seviyesi deprem, 100- year seli, maksimum rüzgar vs. vard × r. EU Çok az olas × 10–6 < f <10–4/y × l (10,000 ila 1 milyon y × l) Binan × n ömrü boyunca meydana gelme olas × l × ù × olmayan olaylar BEU Çok çok az olas × <10–6/y × l (>1 milyon y × l) Di ù er tüm kazalar