Yangın ve Güvenlik Dergisi 163. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 163 64 KAPAK KONUSU - MAKALE önemli bir bölümünde yap × lacak bina- larda zorunlu olmaktad × r. Deprem konusunda yeryüzünde yap × - lan derecelendirme, özellikle son 100- 150 y × lda tutulan deprem istatistiklerine dayand × r × lmaktad × r. Uzmanlara göre bir bölgede daha önce büyük bir deprem olmam × ü olmas × , bundan sonra da ke- sinlikle olmayaca ù × anlam × na gelme- mektedir. Bu nedenle, özellikle tehlikeli maddelerin bulundu ù u ve yang × n riskinin yüksek oldu ù u tesisler, 1. ve 2. deprem bölgesi d × ü × nda da olsalar, yang × n tesisa- t × nda deprem tedbirlerinin al × nmas × nda büyük fayda vard × r. Avrupa’da yang × n standartlar × üretimi ko- nusunda önde gelen ú ngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerde deprem riskleri oldukça dü ü üktür. Bu nedenle Avrupa standartlar × çerçevesinde, yang × n tesisa- t × nda deprem tedbirleriyle ilgili hükümle- re rastlamak mümkün de ù ildir. Türk standartlar × n × inceledi ù imizde, özel- likle yang × n konusundaki standartlar × n direkt olarak Avrupa standartlar × n × n Türk- çele ü tirilmesiyle yarat × ld × ù × n × görmekte- yiz. Bu nedenle Türk standartlar × n × n da bu önlemleri tarif etmedi ù i söylenebilir. Yönetmeli ù in 5. maddesi, yönetmelikte yer alamayan hususlarda s × ras × yla Türk ve Avrupa standartlar × n × n, bunlarda da yer al- mayan konularda di ù er uluslararas × stan- dartlar × n esas al × nmas × n × öngörmektedir. Yang × n tesisat × nda deprem tedbirlerinin al × nmas × konusunda, dünyada en yay- g × n olarak kabul gören ve uygulanan Amerikan NFPA (National Fire Protection Association) standartlar × n × kullanmak uy- gun olacakt × r. 2. NFPA Standard × na Göre Yang × n Tesisat × nda Al × nmas × Gereken Önlemler NFPA taraf × ndan yay × nlanan standartlar aras × nda otomatik ya ù murlama sistem- leri uygulamas × konusunu ele alan kod, NFPA 13’tür. Bu standard × n 9.3. bölümünde, tesisatta depremle ilgili al × nmas × gereken tedbirler anlat × lmaktad × r. NFPA’in di ù er standartlar × da, tesisatta depremle ilgili tedbir al × n- mas × konusu geçti ù inde, NFPA 13’ün 9.3. maddesini referans olarak göstermekte- dir. Yang × n tesisat × nda al × nacak sismik ön- lemler birkaç ba ü l × k alt × nda toplanabilir: • Esnek kaplinlerin kullan × lmas × , • Dilatasyon geçi ü elemanlar × n × n kulla- n × lmas × , • Duvar, dö ü eme, platform, temel ge- çi ü lerinde aç × kl × k b × rak × lmas × , • Deprem sabitlemesi, • Bran ü man hatlar × n × n sismik s × n × rland × r- mas × . Standart, bu ba ü l × klar alt × nda yap × lmas × gerekenlerin genel tarifiyle birlikte, he- saplama yöntemleri konusunda da bil- giler vermektedir. 2.1. Esnek Kaplin Kullan × m × Binan × n farkl × bölümlerinin deprem an × n- da farkl × hareket etmesi söz konusuysa, 2 1/2” ve üstü çaplardaki hatlarda esnek kaplin kullan × lmas × gerekecektir. Kaplin- lerin, binan × n farkl × bölümleriyle uyumlu ü ekilde hareketi sa ù layacak yerle ü imde olmas × gerekecektir. Sistemde ihtiyaç duyulandan fazla esnek kaplin kullan × lmas × durumunda, tesisatta ekstra sabitleme önlemleri al × nmas × zo- runludur. Esnek kaplinlerin kullan × lmas × n × n zorunlu oldu ù u yerler a ü a ù × da listelenmi ü tir. 2.3 bölümünde aç × klanan ü ekilde geçi ü ler- de aç × kl × k b × rak × lmas × durumunda, esnek kaplin kullan × lmas × zorunlu de ù ildir. • Esnek kaplinlerin, dikey hatlar × n (kolon hatlar × n × n) en üst ve en alt noktalar × n- dan en fazla 61 cm uzakl × kta yerle ü ti- rilmesi gerekir. û ayet dikey hatt × n uzun- lu ù u 0,9 m’den az ise, esnek kaplin kullan × lmayabilir ( û ekil 2). Dikey hat uzunlu ù u 0,9 m ila 2,1 m aras × nda ise, bir tek esnek kaplinin kullan × lmas × ye- terlidir. Ana hatlarla bran ü man hatlar × n × birle ü tiren dikey boru parçalar × nda (ri- ser nipple) bu kural uygulanmaz. • Çok katl × binalarda, dö ü eme geçi ü le- rinin üstünde en fazla 30,5 cm me- safede bir esnek kaplin kullan × lmal × d × r. Yine dö ü eme geçi ü inin en fazla 61 cm alt × nda da bir esnek kaplin kullan × lmas × zorunludur ( û ekil 3) . • Betonarme veya tu ù la/gazbeton du- varlardan geçi ü lerde, geçi ü in her iki yan × na, duvar yüzeylerinden en fazla 30,5 cm uzakl × kta esnek kaplin kullan × l- mal × d × r. û ekil 1. Türkiye Deprem Haritas × .