Yangın ve Güvenlik Dergisi 160. Sayı (Temmuz-Ağustos 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 160 9 TULUMBACI ú stanbul’daki Kapal × Çar ü × , yap × ld × ù × 1461 y × l × ndan 85 y × l sonra yani 1546 y × l × nda ilk büyük yang × n × n × ya ü am × ü t × r. Aral × klarla çok say × da yang × n geçiren Kapal × Çar ü × ’da son elli y × l içinde de büyük yang × nlar ol- mu ü tur. Yang × nlar × n dikkat çekici özelli ù i ise tamam × n × n gece saatlerinde meydana gelmesidir. Alipa ü aHan × Yang × n × : Yang × n Kapal × çar ü × ’n × n mobilyac × lar k × sm × nda, 10.9.1943 günü saat sabaha kar ü × 5.40 civar × nda meyda- na gelmi ü tir. Yang × n × n söndürülmesinden sonra yap × lan tetkikte; Yar × mta ü Han ile Gelincik, Kuyulu, Mektep, Ye ü ildirek, Sar × Hac × Hasan, Fani Çelebi ve mütevelli sokak ve caddelerindeki dükkanlar × n tamamen, Fesciler, Yorganc × lar cad- desindeki Hac × Memi ü ve Lütfullah So- kaklar × ndaki dükkanlar × n k × smen yand × ù × , neticede 202 dükkan tamamen yand × ù × tespit edilmi ü tir. Kapal × çar ü × Büyük Yang × n × : Kapal × çar ü × bü- yük yang × n × olarak bilinen ve 26.11.1954 günü saat 22.53 da ç × kan yang × nda 1394 dükkan k × smen veya tamamen yanm × ü t × r. Yang × n × n söndürülmesinden sonra, yang × - n × n Kazasker sokaktaki yorganc × dükkan × n- da meydana geldi ù i anla ü × lm × ü t × r. Yap × lan incelemede çar ü × içinde 74 dükkan tamamen, 1290 dükkan k × smen olmak üzere çar ü × içinde 1364 dükkan ve çar ü × d × ü × nda 30 dükkan × n yand × ù × anla ü × lm × ü t × r. Cevahir Bedestan Yang × n × : Cevahir Be- destan × û erif A ù a Soka ù × nda 8.11.1957 tarihinde saat 22.48 de ç × kan yang × nda 119, 121, 125 ve 126 say × l × dükkanlar ta- mamen, 116, 117 ve 123 say × l × dükkanlar k × smen yanm × ü t × r. Yang × n elektrik tesisat × n- daki k × sa devreden meydana gelmi ü tir. Mercan Örücüler Kap × s × Yang × n × : Gece yar × s × saat 24.04 de 17.8.1959 günü meydana gelen yang × n × n sigara izmari- tinden ç × kt × ù × anla ü × lm × ü ve yang × n söndü- rüldükten sonra 48 ve 49 say × l × dükkanlar × n yaz × hane dahili e ü yalar × ile birlikte yand × ù × görülmü ü tür. ú ç Bedesten Yang × n × : Kapal × çar ü × Kuyum- cular caddesi iç bedestende 9.7.1973 günü saat 22.00 meydana gelen yan- g × nda burada bulunan dükkanlardan 6 dükkan k × smen yanm × ü t × r. 3. Kapal × Çar ü × lar × n Yang × n Riski Kapal × çar ü × larda yang × n × n kolay söndü- rülememesinin nedenleri, yüksek hararet ve dumand × r. Kapal × olmalar × nedeniyle k × sa sürede hararet yükselir ve duman her taraf × kaplar. Bir taraftan duman × n ve di ù er taraftan hararetin tesiri ile içeri girilmesi zorla ü × r. Ço ù u çar ü × da, olay itfa- iye taraf × ndan hemen haber al × nsa bile müdahale imkan × zor oldu ù undan k × sa bir sürede alevler bütün hacmi kaplar ve yang × n büyür. Kapal × çar ü × larda meydana gelerek bü- yük boyutlara ula ü an yang × nlar genellikle geceleri meydana gelmektedir. Kapal × oldu ù u için d × ü ar × dan k × sa sürede görü- lememekte, duman her taraf × kaplad × ù × zaman bekçiler taraf × ndan fark edilmekte veya çok büyüyünce d × ü ar × dan görülmek- tedir. Yani; kapal × çar ü × lardaki yang × nlar × n büyümesinin ve hasar miktar × fazla olma- s × n × n nedenlerinden birisi de geç haber al × nmas × d × r. Tarihi kapal × çar ü × larda, zamanla mu- kavemetleri zay × flayan duvarlar yang × n an × nda k × sa sürede çökerek yang × n × n geni ü lemesine neden olur. Yang × n an × n- da bu tür binalar × n ta ü × y × c × sistemleri de zarar gördü ù ünden ço ù u zaman yap × ve içindekiler kurtar × lamaz. Bu bak × mdan, tarihi çar ü × larda yang × n × n ç × kmas × n × n önlenmesinin söndürülmesinden daha kolay oldu ù u ve çar ü × y × sadece al × nan önlemlerin koruyabilece ù i hiçbir zaman unutulmamal × d × r. Çar ü × larda yang × n × çok çabuk haber alan otomatik ihbar sistemi ve otomatik söndürme sistemlerinin bu- lunmas × önemlidir. Kapal × çar ü × yang × nlar × n tamam × na ya- k × n × elektrik tesisat × ndaki k × sa devreden, dükkan kapat × l × rken söndürmeden at × lan sigara izmaritinden veya × s × tma cihaz × n- dan meydana gelmi ü tir. Uzun süre önce çekilmi ü elektrik tesisat × ndan çok say × da ayd × nlatma lambas × kullan × lmas × veya elektrikli cihaz kullan × lmas × kablolardan ta ü × yaca ù × ndan fazla yük çekilmesi × s × n- malara ve k × sa devre olu ü mas × na sebep olmaktad × r. 4. Kapal × Çar ü × larda Al × nmas × Gereken Önlemler Kapal × çar ü × larda çok say × da ziyaretçi insan bulundu ù undan ve bu ki ü iler ç × k × ü yollar × n × bilmediklerinden, ç × k × ü lar × n kolay görülebilecek ü ekilde olmas × ve ç × k × ü lar × n