Yangın ve Güvenlik Dergisi 160. Sayı (Temmuz-Ağustos 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 160 TULUMBACI 8 Kapal × Çar ü × larda Yang × n Güvenli ù i Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ ú TÜ Makina Fakültesi 1. Giri ü Üstü kapal × bir yerde kurulan al × ü veri ü mer- kezleri kapal × çar ü × olarak isimlendirilir. Tarihi kapal × çar ü × lar ve günümüzde yap × lmaya ba ü lanan yeralt × çar ü × lar × , büyük al × ü -veri ü merkezleri yang × n riski en büyük kullan × m alanlar × ndand × r. Çar ü × larda meydana gelen yang × nlar k × sa sürede büyümekte ve hasar miktar × çok fazla olmaktad × r. S × cakl × ù × n çabuk yükselmesi, duman × n h × zl × yay × lmas × , insanlar × n kaç × ü yollar × n × n s × n × rl × olmas × ve itfaiyenin müdahalesinin zor olmas × nedeniyle çar ü × larda yap × lacak güvenlik sistemleri, yap × n × n özelliklerine uygun olmal × ve özenle tasarlanmal × d × r. Kapal × çar ü × lar; fazla yan × c × madde bulun- mas × , yang × n yükünün çok büyük olmas × , insan yo ù unlu ù unun fazla olmas × ve ayr × ca itfaiye araçlar × n × n giri ü lerinin zor ve müdahale imkanlar × n × n k × s × tl × olmas × nede- niyle yang × n riski en büyük olan yerlerdir. Çar ü × larda çok say × da manifaturac × ve mobilyac × gibi yang × n yükü büyük dük- kanlar yer almaktad × r. Ülkemizin birçok ü ehrinde, tarihi çar ü × lar bulunmakta olup bunlar × n bir k × sm × tamamen kapal × bir k × sm × ise yar × kapal × çar ü × niteli ù indedir. Tarihi özelliklerinden dolay × yeni sistemlerin uygulanmas × ve de ù i ü ikliklerin yap × lmas × da kolay olmamaktad × r. Tarihi kapal × çar ü × lar yan × nda, yeralt × çar ü × lar × , büyük al × ü -veri ü merkezleri gibi yerlerde benzer özellik gösterir ve bunlar × n da yang × n riski fazlad × r. Marketlerin, yeralt × çar ü × lar × n × n her birisinin kullan × m amac × na uygun olarak önlem al × nmas × gerekir. Bu- rada, daha çok tarihi kapal × çar ü × lardaki riskler ve önlem üzerinde durulacakt × r. ú stanbul’da çok say × da kapal × veya yar × kapal × çar ü × bulunmaktad × r. Kapal × çar ü × , M × s × r Çar ü × s × , Sahaflar Çar ü × s × , Hürriyet Çar ü × s × , Beyaz × t Çar ü × s × , Simke ü han Çar ü × s × ve Manifaturac × lar Çar ü × s × , Eminönü ilçesi içinde bulunan çar ü × lardan baz × lar × d × r. ú stanbul’daki Kapal × Çar ü × , çar ü × lar × n en büyük olan × ve en çok bilinenidir. Fatih Sultan Mehmet taraf × ndan 1461 y × l × nda yapt × r × lan bu çar ü × da 61 sokak, 13 han, 3300 dükkan, 2 bedesten, 1 cami, 1 mes- cit, 7 çe ü me, 1 kuyu, 1 sebil ve 1 ü ad × rvan bulunmaktad × r. Kapal × Çar ü × ’n × n 8 büyük ve 10 küçük olmak üzere toplam 18 kap × s × mevcuttur. Çar ü × n × n Türk ekonomisinde önemli bir yeri bulunmakta binlerce ki ü i çal × ü makta ve çok say × da turist taraf × ndan ziyaret edilmektedir. 2. Kapal × çar ü × Yang × nlar × Kapal × çar ü × lardameydana gelen yang × n- lar × n boyutlar × her zaman büyük olmu ü tur. Nitekim, ú stanbul’da Kapal × Çar ü × ’n × n geçir- di ù i çok say × daki yang × nda binlerce dük- kan kül olmu ü tur. Günümüzde de büyük yang × n riski alt × nda bulunan kapal × çar ü × - lar × n yang × n × na en son örnek Edirne’deki tarihi Kapal × Çar ü × yang × n × say × labilir.