Yangın ve Güvenlik Dergisi 158. Sayı (Nisan 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 158 TULUMBACI 8 Yang × n Riski Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ ú TÜ Makina Fakültesi Risk dedi ù imiz zarar görme tehlikesi, her ça ù da boyut ve ü ekil de ù i ü tirerek her gün artm × ü t × r. Günümüzde, üretim teknik ve teknolojisindeki geli ü meler, çok katl × ve çok amaçl × binalar, de ù erli malzemeler beraberinde riski de getirmi ü tir. Yeni riskler olu ü urken güvenlik önlemleri de de ù i ü - mi ü tir. Yang × na kar ü × , h × rs × zl × ù a kar ü × , sele, depreme kar ü × yeni güvenlik önlemleri geli ü tirilmi ü tir. Önceden haber alan, al- g × layan, uyaran ve uygun çözüm bulan yeni cihazlar ve sistemler her geçen gün artmaktad × r. Geli ü mi ü li ù in göstergeleri olan “konfor ve güvenlik” önem kazand × k- ça yeni teknolojiler geli ü tirilmekte ve yeni tesisatlar × n say × s × her geçen gün artmak- tad × r. Yang × n söndürme sistemleri, güvenlik sistemleri ve koruma sistemleri her geçen gün önem kazanmaktad × r. Risk genel olarak, “zarar görme tehlikesi” olarak tan × mlan × r. Yang × ndan zarar görme tehlikesine de “yang × n riski” denilmektedir. Yang × n konusundaki bilimsel ara ü t × rmalar içinde en çok çal × ü × lan ve en çok faydal × olan × “yang × n riski analizi”dir. Zira; ölüm, yaralanma ve mal zarar × n × n azalt × lmas × için uygulanacak yang × n güvenlik prog- ramlar × , sigortalama esaslar × ve stratejileri yang × n riski de ù erlerine göre belirlenir. Binada bulanan ki ü ilerin e ù itim ve kültür düzeyleri, ya ü lar × ve sa ù l × k durumlar × da yang × n ç × kma ihtimaline tesir eder. H × zla geli ü mekte olan yang × n konusundaki bilimsel ara ü t × rmalar içinde en faydal × ve ilgi çekici konulardan birisi yang × n riski analizidir. Yang × n güvenlik sistemlerinin seçiminde, yang × nlarda olabilecek ölüm, yaralanma ve mal kay × plar × n × n azalt × lma- s × nda esnek bir zemin sa ù lanmas × aç × s × n- dan yang × n riski analizi ve tehlike nokta- lar × n × ile boyutlar × n × belirleme bak × m × nda tehlike analizi gereklidir. Tehlike analizi olay × n meydana gelece ù i sebepleri ve etkilerini, risk analizi ise olaydan sonraki meydana gelecek hasar miktar × konusu- nu daha geni ü olarak inceler. Yang × n riski analizleri, mülkleri ve kullan × c × lar × etkileyen stratejik konular × n analizinde en uygun yöntemdir. Mali aç × dan bak × ld × ù × n- da, yang × n güvenli ù i yönetim ve gözetme programlar × kadar, mamul geli ü tirme, ilgili ara ü t × rma ve pazarlama kararlar × nda da yang × n riski analizlerinden yararlan × labil- mektedir. Ku ü kusuz, sigortac × l × kta yang × n riski analizinin ayr × bir yeri ve önemi vard × r. Yang × n riski analizi; yang × n güvenli ù i ara ü - t × rmas × n × n di ù er bölümlerine temel te ü kil eden fizik, kimya, biyokimya vemühendis- lik bilimlerinden de ù il, daha çok iktisat ve yöneylemara ü t × rmas × na dayanan istatistik karar teorisinden kaynaklan × r. Yang × n riski iki ana konuyu içerir. Birisi, beklenen ölüm, yaralanma, mal zarar × miktar × di ù eri ise yang × n × n ç × kma ihtima- lidir. Bir binada yang × n ç × kma ihtimali binan × n kullan × lma amac × na, binan × n ve binada bulunan malzemelerin özellikle- rine ve binada al × nan yang × n güvenlik önlemlerine ba ù l × d × r. Binada bulanan ki ü ilerin e ù itim ve kültür düzeyleri, ya ü lar × ve sa ù l × k durumlar × yang × n ç × kma ihtimaline tesir eder. Binan × n konut, hastane, i ü yeri, depo, fabrika, toplant × yeri olmas × na veya çok maksatl × kullan × lmas × na göre binada tüketilen enerji miktar × , binada kullan × lan malzeme cinsi ve miktar × , ki ü i say × s × ve özellikleri de ù i ü ir. Bunlara göre de yang × n ç × k × ü ihtimali artar veya azal × r. Çabuk tu- tu ü abilen maddelerin bulundu ù u yerde yang × n ç × kma ihtimali fazlad × r. Yang × n riskine tesir eden esas büyüklük muhtemel can ve mal kayb × miktar × d × r. Mal ve can kayb × çok say × da de ù i ü kene ba ù l × d × r: Yang × n × n geni ü leme h × z × , a) Yanabilecek madde miktar × (yang × n b) yükü),