YANGIN - MAKALE Elektrik Kaynaklı Yangınlar: Güvenliği İyileştirmek için Araştırma Şart Bu makale, araştırmalarda özellikle ya kısa tutulmuş ya da araştırmanın gereken önlemleri almada yetersiz kaldığı yerlerdeki ark izleme, mekanik hasar, eskime ve azalan akım şiddeti gibi bazı çarpıcı alanları inceliyor. ___ _ Kaynak: www.fpemag.com NFPA'nın Milli Elektrik Tüzüğü (UET[l]) Amerika Birleşik Devletleri yasaları içerisinde teknik yönden en ayrıntılı tüzük olabilir. Tüzük, yürürlüğe girdiği günden bu yana l l O yıldır özellikle elektrik şoku tehlikesinin olduğu alanda gayet iyi hizmet verdi. "Bir dizi insan hatası" neticesinde elektrik çarpması gibi olaylar halen devam ederken, tüzüklerin bunu genelde göz ardı etmesi pek mümkün değildir. UET'nin diğer üstlendiği rol ise yangın güvenliği alanında olmuştur. Bu alanda güvenlik sicili kesinlikle yakın dönemde geliştirildi ama geleceğe yönelik iyileştirme çalışması açısından hala yapılması gereken şeyler var. Birkaç yıl önce yazar elektrik kaynaklı yangınların altında yatan en son bilgileri kapsamlı şekilde inceleme fırsatı bulmuştu. Yapılan bu ilk sistematik inceleme Yanma Rehberi'nin bir bölümü olarak 2003'de yayınlandı.[2] Söz konusu inceleme, bazı konuların dikkate değer ölçüde bir çalışmaya tabi tutulurken, elektrik kaynaklı yangınlarla ilgili birçok diğer yaklaşımın yeterince anlaşılmadığını gösterdi. Bu makalenin amacı bazı çarpıcı boşluklar üzerinde düşünmek olarak belirlenmiştir. Ek olarak bu makale, bazı mevcutancakyeterince iyi duyurulmamış araştırmalar, uygun önlemlerle üzerine eğilinmesi gereken bazı güvenlik konularını da tanımlamaya çalışmaktadır. istatistikler ABD'de NFPA 90l 'e[3] ve Amerikan Yangın Dairesi'nin NFIRS'e[4] dayalı olarak yangın istatistiklerini derlemede kullanılan sistem, genellikle büyük sorunlu alanları tespit etme konusunda iyi çalışıyor. Ama elektrik veya mekanik ekipmanların neden olduğu yangınlar söz konusu olduğunda bu istatistiklerin sunduğu bilginin kalitesi ve güvenilirliği oldukça sınırlı. Bunun nedenini anlamak için bu istatistiklerin nası l elde edildiğini öğrenmek önemli. NFIRS verileri tek tek itfaiyeler tarafından tedarik ediliyor. Yangın söndürüldükten sonra itfaiye olayın ayrıntılarını içeren bir form dolduruyor ve birçok itfaiye NFPA 901 ve NFIRS'de yer alan tüzük sistemini kullanıyor. Bu formu kimin doldurduğunu bilmek önem taşıyor. Bu işe atanan kişi bir itfaiye şirketinin şefi veya departmanda yangın incelemesi yapan bir görevli olabilir. Büyük şehirler dışında bu kişinin elektrik veya elektrik kaynaklı yangınlara dair ayrıntılı bilgi sahibi olması gerçekten de nadir rastlanan bir durumdur. Ulusal istatistiklere göre[2] (Tablo ı ) elektrik dağıtımı yangınlarının yaklaşık %33'ü "sabit tesisat"tan kaynaklanıyor.[?] Bu şimdiye kadar görülen elektrik kaynaklı yangınların en büyük tek nedeni olarak karşımıza çıkıyor. Bundan sonraki en büyük neden kategorisinde ise, sadece yaklaşık % l 6'1ık bir oranla "aydınlatma teçhizatı, duy veya işaret"ten kaynaklanan yangınlar var. Bu istatistikler hemen hemen kesinlikle taraflı ve yanlış rakamlardan oluşmaktadır. Sabit tesisat çeşitli olası hata durumlarına sahip olsa da mekanda yaşayanlar tarafından kullanılan çeş~li cihazlarla (örneğin prizler) veya kordonlarla karşılaştırıldığında genellikle güçlü donanımlardır. Bu tip istatistiklerin neden bildiri l diğin i anlamak kolaydır. NFIRS bilgisi sağlamakla görevlendirilen kişiler elektrik, yanlışlık ve hata durumlarına dair doğru bilgiye sahip değilse konu hakkında ayrıntılı, güvenilir bilgi sunmalarını beklemek hata olur. Bu anlamda bu makale, itfaiyelere eleştiri yöneltme amacı taşımamaktadır. Birçok davada itfaiye ile ana soruşturma görevi kundakçılık yapılıp yapılmadığını belirlemektir. Eğer neden kundaklama değilse, onların sorumluluğu genellikle sona erer. Elektrik sistemini kurcalayarak gerçekleştirilen kundakçılık yöntemine son derece az rastlandığı için itfaiyenin soruşturma uzmanının elektrikle ilgili konulardan anlaması beklenemez. İtfaiye eğitiminde veya soruşturma prosedürlerinde büyük değişiklikler yapılmaksızın bu konuyla ilgili ilerleme kaydedilebilir. Aslında, Amerika'daki yangın soruşturma yöntemi üç aşamalı bir yöntemdir. İlk soruşturma yerel itfaiye tarafından yürütülür. önemsiz kayıplar dışında tüm olaylarda bir sonraki soruşturma, genellikle malvarlığını sigorta eden sigorta şirketinin gönderdiği özel bir yangın incelemesi yapan görevli tarafından yürütülür. Bu soruşturmacı genellikle B I YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 135 ■ 72
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=