1 KAPAK KONUSU - MAKALE______ İş Sağlığı (Çalışanların Sağlığı ve Güvenliği) Alanında, Nitelenemeyen, Nicelenemeyen ■ Risk, "Risk" Olarak ifade Edilemez Bu makalede, SGK 2008 İş Kazaları İstatistikleri ile ilgili değerlendirme/ere ve İş Sağlığı (Çalışanların Sağlığı ve Güven/iği) alanında "risk" kavramı hakkında görüşlere yer verilmektedir. ____ _ Prof. Dr. H.Hllml Sabuncu Yeni Yüzyıl Üniversitesi iş Sağlığı Öğretim Üyesi 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 135 38 İş Sağlığı (Çalışanların Sağlığı ve Güvenllği-ÇSG) alanında risk, herhangi bir planlanmış faaliyet icra edilirken, muhtemel tehlikeli durumlar ve davranışlar nedeniyle ortaya çıkan, hedeflenen bir sonuca ulaşamama, kayba ya da zarara uğrama olasılığıdır. Bu şekilde net olarak tanımlanan "risk" kavramının, bir sonucun değerlendirilmesiyle elde edilmesi gerektiği kesin olarak anlaşılmaktadır. Böyle bir sonucu elde etmek ise, işletmelerin, İş Sağlığı (ÇSG) konusunda iyi bir veri tabanına sahip olmalarıyla mümkündür. İş Sağlığı (ÇSG) alanında risk belirlerken, herhangi bir skorlamayı tercih etmek, bu konuda hizmet verenleri oldukça yanıltmakta ve risk değerlendirme amacına ulaşamamaktadır. Çalışma ortamlarında, hemen hemen bütün raporlarda ifade edilen Risk= Olasılık x Şiddet gibi veya Matrlks slstemlerl ile belirlenen ordlnal skorlama çalışmaları, hem kullanışlı olmayan, hem de İş Sağlığı (ÇSG) alanında kullanılmaması gereken yöntemlerdir. Bilimsel anlamda bir ol ası lık, gerekli niteleme de yapı lmışsa, o çalışma ortamındaki riski belirlemek için yeterlidir ve diğer olasılıklarla karşılaştırılarak, nitelemeye göre rlskll alanların saptanmasında rahatlıkla kullanılabilir. Sosyal Güvenlik Kurumu 2008 İstatistik Yıllığının verilerinden yararlanarak iş kazası hızı açısından en yüksek olan 20 iş kolu için risk değerlendirmeleri yaparak düşülen yanlışlıklara dikkat çekmeye çalışalım. SGK 2008 istatistik Yıllığı'na göre, iş kazası hızlarına (Riskine) göre yapılan değerlendirmede, ilk beş iş kolu içerisinde üç iş kolu, ağır ve tehlikeli işlerden sayılmayan lşkollarından oluşmaktadır. Bu iş kolları, "Ev İçi Çalışanların Faaliyetleri", Müzeler" diye isimlendirilen iş kollarıdır. Belirtilen iş kollarındaki iş kazası riskinin, ağır ve tehlikeli iş kollarının iş kazası risklerinin üzerinde bir riske sahip olması, ülkemiz istatistiklerinin ne kadar güvenilir(/) olduğunun en açık örneklerinden biridir. "Ev İçi Çalışanların Faaliyetleri" iş kolu, iş kazası riski açısından en riskli iş kolu olarak görülmektedir. Ev kadınlarının sigortalanmadığı bilindiğine göre, bu çalışanların hane halkı tarafından ev işlerinin yapılması için tutulan çalışanlar olduğunu tahmin etmek zor değildir. Fakat, çok sayıda sigortalısı olması gerekirken, bu iş kolunda ki sigortalı sayısının 145 gibi düşük bir sayıda olması ve bu kadar az sayıda sigortalıda 31 adet iş kazasının olması bizlere, bu kişilerin kaza/andıktan sonra, sigortalandıkları sonucunu düşündürmektedir. Bu nedenle, sigortalı sayısı az ve iş kazası sayısı yüksek olan ve bize pek mantıklı gelmeyen sonuçların, ihtiyatla değerlendirilmeye alınması gerekmektedir. Bu tutarsızlıkların bize anlattığı en önemli husus, "değerlendirmeye uygun istatistik verilerin eldesinde kullanılacak sağlıklı veri tabanlarının organizasyonu için, ülkemizde b ir seferberlik ilan edilmesi" gereğidir. Bu saptama, yaklaşık 40 yıldır çeşitli ortamlarda ifade edilmesine rağmen, henüz bir sonuç alınamadığı, bu günkü istatistiklerden de rahatlıkla görülebilmektedir. Diğer taraftan, böylesine sağlıksız veri tabanlarına sahip ülkemizin, iş yasalarına, işletmelerin çalışma ortamlarında risk değerlendirmelerinin yapılması zorunluluğunun getirilmesi de diğer bir garabettir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerinin, denetleme yaptığı her işletmeden istediği, "çalışma ortamının risklerinin değerlendirme işlem/eri", uygun olmayan ve işe yaramaz yöntemlerle, uygun olmayan "Yayımcılık Faaliyetleri", "Kütüphane, Arşiv ve kişiler ve uzmanlar tarafından yapılmaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=