130 1 DUMAN TAHLiYESi kullanılmalıdır. Çok katlı binalarda kaçış merdiveni kovanının dumana karşı korunması gereklidir, bu koruma merdiven boşluğunun pozitif olarak basınçlandırı lması ile mümkün olabilir. Aşırı basınçlandırma durumunda merdivene açılan yangın kapılarının açılmasında güçlükler çıkacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Sabit devre sahip basınçlandırma fanları kullanıldığında açılan kapı sayısına bağlı olarak basınç değeri dalgalanma gösterecektir. Bu durum merdiven boşluğu çatısında tesis edilecek motorlu bir duman atım klapesi kullanılarak aşılabilir. Klape fark basınç transmitter'ı üzerinden yapılacak otomasyon ile merdiven boşluğundaki basınç dalgalanmalarına oransal olarak cevap vermeli ve basıncı olabildiğince aynı seviyede tutmalıdır. Bu tip bir sistem ile hesapta olmayan merdiven boşluğuna kaçan dumanın da tahliye edilmesi mümkün olur ve her koşulda kaçış merdivenleri güvenli kalır. Oto parklarda doğal duman atım çoğu zaman mekanın yer aldığı kot sebebi ile mümkün olmaz ve bu gibi durumlarda cebri duman atım sistemlerini kullanmak Duman bariyeri kaçınılmaz olur. Duman atımı, araçların egzoz gazlarının atımı için tesis edilecek kanallar kullanılarak yapılabilir, bu durumda kanallar yangına karşı izole edilmelidir. Duman atımını kanalsız olarak jet fanlar kullanarak yapmak mümkündür bu durumda doğru tasarımın yapılabilmesi için mutlaka bilgisayar destekli akışkan dizayn (CFD) programları kullanılmalı, değerlendirme sonucu sistem tesis edilmelidir. Duman kontrol sistemleri aktive edilirken; basit uygulamalarda sıcaklıkla aktive olan mekanizmalar, daha karmaşık ve senaryolu sistemlerde merkezi kumanda panoları kullanılır. Merkezi kumanda panoları sistem elemanlarını pnömatik veya elektrikli motorlar ile kumanda edilebilir, bu açıdan sistemlerin seçiminde kullan ı lacağı yerin özellikleri dikkate alınmalıdır. Merkezi kumanda panoları kullanılarak bina yönetim sistemine duman atım sistemlerinin entegre edilmesi mümkün olduğu gibi doğal havalandırma uygulamaları için duman atım klapeleri bina yönetim sistemi üzerinden de ça l ıştırılabilir. Çok katlı binalarda duman kontrol sistemi Şekil 6. Çok katlı binalarda dmıuııı kontrolii IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 100 Günümüzde duman atım sistemleri üzerinde yapılan en büyük tartışma bu sistemlerin sprinkler sistemleri ile birlikte kullan ılmasıdır. Yapısı gereği dumanı ve ısıyı ortamdan uzaklaştırmayı amaçlayan duman tahliye sistemlerinin sıcaklık ile aktive olan sprinklerlerin açılmasını geciktirdiği düşünülmekle beraber yapılan testler sonucu ilk sprinklerin açılma süresinin bundan etkilenmediği, fakat daha az sprinkler açıldığı görülmüştür. Birçok sprinkler sisteminin söndürme amaçlı tasarlanmadığı, yangını kontrol etmek maksadı ile kullanıldığı ve yangının söndürülmesi için itfaiyenin müdahalesine ihtiyaç duyduğu dikkate alındığında, duman atım sistemlerinin yangına müdahaledeki pozitif etkisi göz ardı edilemez. Sprinkler sistemleri sadece açık alev ve sıcaklık ile mücadele etmelerine rağmen yangında insanların ölümüne neden olan en büyük etken olan dumana ve zehirli gazlara karşı etkisiz kalmaktadır. Meseleye bu açıdan bakıldığına yangınla mücadelede öncelikli amaç olan insan hayatını koruma maksadına ulaşmak için her iki sistemin de doğru tasarlanarak uyum içerisinde kulla nılması gereklidir. Tüm duman kontrol sistemlerinin diğer yangından korunum sistemleri gibi düzenli olarak testlerinin ve bakımlarının yapılması gerekir. Duman atım sistemlerinin haftada bir kez fonksiyon testleri yapılmal ı ve yılda bir kez de periyodik bakımları yapılmalıdır.■ Duman kontrol sistemlerine yönelik tasarım verileri aşağıdaki standartlardan bulunabilir. • DiN 18232. • VdS Guideline2159. • BS7346. • BS5588. • NFPA 92 A-B. • ENJ2J0I.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=