lamadan dolayı araziye iletilmesiyle yapılmaktadır. Raylar üstünde hareket eden lokomotif, herhangi bir elektrik kaçağı meydana geldiğ inde o akımı nötralize etmeye yarayan topraklama hattı ve raylar, kendi aralarında ve yan cidarlarda tahkimat malzemesi olan demir bağlara irtibatlıdır. Bir Örnek... Topraklamadan kaynaklanmış açık alevli bir yangının nasıl olduğuna dair bir çalışmadan söz etmek istiyorum: Müesseselerden birinde, ana nakliyat kuyusuna çok yakın bir noktada (Şekil 3) topraklama demiri; rayların , lokomotifin gelipgeçmesi sırasında kopmuş ve bunun neticesinde, yan cidardaki demir tahkimata tam olarak temas edemediği için yaptığı şelale (kıvılcım) atlaması ile ahşap tahkimatı tutuşturarak açık aleve dönüşmüş ve yangını başlatmıştır. Çok küçük bir önlemle, başladığı anda söndürülmesi mümkün iken bu yangın, söndürme çalışmalarına başlayan tahlisiyecilerin günlerce uğraş vermesine rağmen kontrol altına alınamamış ve müessesenin can damarı olan her iki kuyusunun kapatı larak (bir nevi baraj) hava ile temasın ın kesilmesine ve müessesenin günlerce üretim yapamamasına dolayısıyla ekonomik olarak zarar görmesine sebep olmuştur. (Müessesenin taş ve kömür, insan ve malzeme nakliyatının yapıldığı bu kuyulardan, müessesenin tamamının temiz hava ihtiyacı karşılanmaktaydı. Havanın bol ve temiz olması da açık alevin büyümesine sebebiyet vermiştir.) Oluşan kıvılcım, oradan gelip geçen çalışanların gözünün önünde oluşmuştur. Yangın kokusu temiz havada ve dar yerde çok net bir şekilde hissedilebilmekteyken, çalışanların bu yangını görmemeleri, kokusunu hissetmemeleri ve anlamamaları çok zordur. Oysa oradan geçen birinin, başındaki baret yard ı mıyla , eğilerek su kanalından birkaç sefer suyu kıvılcımın üstüne serpmesiyle bu yangın söndürülebilirdi. Sonuçta bu yangın, ya gerçekten görülmedi, hissedilmedi ya da yeraltı koşullarının yer üstü gibi olmaması ve koşullar ı n her zaman için değişmesinin mümMADEN YANGINLARI 1 Resim 2. Kapalı devre cihaz kuşanmış bir tahlisiye ekibi. kün olması, geçmişten beri yaşanan, çoğu da çok sayıda ölümlere neden olmuş olayların çalışanlarda kaygıları ön plana çıkarması ile oluşan panikle çalışanların kendilerini bir an önce dışarıya, gün ışığına atma isteklerinin ağır basması, o kıvılcımın çok küçük iken söndürülebilmesini önlemiş ve sonuçta müessesenin günlerce üretim yapmasına engel olmuştur. (Olağan durumlarda bu kısımlarda gaz, duman, toz vb. unsurların bulunması söz konusu değildir.) Bu durum; çal ışanların, bu tür konularda eğitim eksikliklerinin olduğunu, bilgilendirilmediklerini, iş güvenliği ile ilgili eğitim ve teorilerinin olmadığ ı nı ya da çok az olduğunu göstermektedir. Yukarıda anlatıldığı gibi bir durumun oluşması sırasında, önceden önlem alınması açısından yangın önleme tedbirlerinin alınması gerekmektedir. Bunlar: t Su fisketeleri t ısıya duyarlı olarak çalışan sensörlerin harekete geçi rd iği su atma sistemlerinin olması t lsı ile patlayan içi su dolu su serpilme sistemlerinin olması t Ocak açıklıklarının boyutuna göre belirli mesafelerde su alım noktalarının olması vb. Bunların olmaması o yangının büyümesine ve müessesesinin günlerce çalışmayarak ekonomik olarak da zayıflamas ı na neden olmuştur. Açık alevli yangın devam ettiği süre içinde, karbon monoksit (CO), karbondioksit (C0 2), kükürt dioksitleri (SO, SO) gibi zehirli ve boğucu gazlar bolca açığa çıkmış, çalışanların yaşamlarını tehlikeye sokma noktasına gelmiş ama çok kısa bir sürede çalışanlar yeraltı çalışma yerlerinden tahliye edilmişler ve olay, hiçbir çalışana herhangi bir şey olmadan kazasız ve belasız atlatılmıştır. Olayın gelişimi üzerine tahlisiyeciler kapalı devre cihazlarını kuşanarak, yangının olduğu yerde günlerce uğraşmışlar ama yangını kontrol altına almak mümkün olmamıştı r (Resim 2). Olayın geçtiği müessesede, atmosfere irtibatlı, biri malzeme ve insan naklinde kullanılan , biri de taş ve kömür naklinde kullanılmak üzere iki ana ihraç kuyusu vardır. Her iki kuyudan da ocağın hava ihtiyacı karşılanmaktadır. Yangının kontrol altına alınamamasının en önemli nedenlerinden biri de bu kuyulardan emilen temiz havadır. Temiz hava yangını sürekli körüklemiştir. Günler süren mücadele başarılı olamayınca her iki kuyunun da atmosfere irtibatlı olan yerlerinden, yani açıklıklarından, kapaklarının üstüne tonlarca, sakız kıvamında kil dökülerek (içine yangını izlemek için biri gaz değerlerini ölçmek, biri de ısıyı ölçmek için numune boruları da konarak) bir nevi baraj yapılarak hava ile irtibatı kesilmiş ve birkaç gün içinde de izlenerek ve sönme eğilimi gösterdiği anlaşılarak tekrar açılmıştır ve üretime devam edilmiştir. ■ YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 1001 123
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=