Yangın ve Güvenlik Dergisi 199. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

28 Yangın ve Güvenlik / Mayıs-Haziran 2018 yanginguvenlik.com.tr KAPAK KONUSU / MAKALE PARLAYICI VE PATLAYICI ORTAMLARDAKİ ÇALIŞMALARDAGÜVENLİKTEDBİRLERİ Yrd. Doç. Dr. HACER KAYHAN Kayhan Akademi İş Sağlığı, İş Güvenliği ve Çevre Danışmanlık ve Müh. Ltd. Şti. Okan Üniversitesi – İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğr. Görevlisi A Sınıfı ISG Uzmanı - İş Güvenliği Uzman ve İşyeri Hekimi Eğitmeni Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Eğitmeni/TMGD Uzmanı, Çevre Görevlisi Entegre Yönetim Sistemi Baş Denetçi (OHSAS 18001, ISO 14001, ISO 9001) 1. GIRIŞ P etrol, petrol ürünleri, kimya, doğal gaz, kömür maden- leri gibi işletmeler hem dünyada hem de ülkemizde önemli bir sanayi kolunu oluşturmakta, söz konusu sektörlerde ise binlerce çalışan bulunmaktadır. Bu sektörler- de çalışma şartlarında, veya arıza-bakım gibi hallerde yanıcı gazlar ve yanıcı sıvıların sis, buhar, gazlarının hava ile karışım- ları, çalışma alanlarında patlayıcı ortamlar oluşturabilmekte- dir. Bu patlayıcı ortamların oluşmasını önlemek için gerekli tedbirler alınmadığı durumlarda ise görülmüştür ki; her yıl birçok sanayi kolunda patlamalar neticesinde ölümler, ciddi yaralanmalar ve büyük maddi hasarlar meydana gelmekte- dir. Patlayıcı ortam oluşumunu engellemek, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek, bunlar mümkün olmuyorsa patlamanın etkisini en aza indirecek tedbirlerin alınması olası birçok ka- zanın önlenmesi anlamına gelmektedir. 2. PATLAYICI ORTAMLARDAKİ ÇALIŞMALARDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 2.1. Tehlikeli Bölgelerin (Zone) Sınıflandırılması Tehlikesiz Bölge; özel önlem alınmasını gerektirecek mik- tarda patlayıcı karışım oluşması ihtimali bulunmayan yerlerdir. Tehlikeli Bölge; özel önlem alınmasını gerektirecek mik- tarda patlayıcı karışım oluşabilecek yerlerdir. Patlayıcı ortamın oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas alınarak, tehlikeli bölgeler; gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddeler ile havadaki bulut halinde bulunan tutuşabilir tozlar üç farklı şekilde sınıflandırılır. Bunlar; Bölge 0: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerleri ifade eder. Bölge 1: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalış- ma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerleri ifade eder. Bölge 2: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı or- tam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerleri ifade eder. Bölge 20: Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozla- rın, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerleri ifade eder. Bölge 21: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halin- de bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluştu- rabileceği yerleri ifade eder. Bölge 22: Normal çalışma şartlarında, havada bulut ha- linde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerleri ifade eder.